Page 381 - AllbertEstens

chảy thực sự. Đó là Prigogine, "kiến trúc sư" của các cấu trúc

tiêu tán, ông đã lấy thí dụ các phân tử tạo thành cái chứa trong

một cốc nước. Phải chảng cốc nước đã già đi ? Phải, ông đáp. Các

phân tử trong cốc đụng vào nhau, sắp đặt những tương quan giữa

chúng, giống như một kỷ niệm còn lại sau khi hai người gặp nhau.

Nếu ta đảo chiều tốc độ của chúng, chúng sẽ lại đụng vào nhau và

các tương quan giữa chúng sẽ lại lan truyền đi. Theo Prigogine,

mũi tên của các tương quan này phải tương ứng với mũi tên của

thời gian.

Như vậy, thay vì nói: "không có mũi tên của thòi gian,

nhưng mức vĩ mô đã tạo ra ảo tưởng là có một mũi tên của thời

gian", ta có thể, giống như Prigogine nhưng không nhất thiết

phải dùng các lập luận của ông, đảo ngược mệnh đề và tuyên b ô ":

"có một mũi tên của thòi gian, nhưng mức vi mô đã tạo ra ảo

tưỏng là không có mũi tên của thời gian". Từ đó, tính không

thuận nghịch không còn là vấn để quan điểm nữa, nó trở thành

tự thân của tự nhiên. Như thế là khái niệm "tính lịch sử” của
•
•
•
•
Vũ trụ có thể đi vào trong vật lý học. Việc còn lại là xác định

• V I r • t « •
mũi tên của thời gian có thể chọc thủng toà lâu đài hài hòa của

cơ học cổ điển như thế nào dù rằng bản thông điệp mà nó mang

lại rõ ràng cũng thế thôi.

Thời gian tìm kiếm thống nhất, vô hy vọng ...

Cơ học cổ điển không phải là lĩnh vực duy nhât hiện đang

được sử dụng. Ta cần phải thêm vào nó lý thuyết tương đối hẹp,

lý thuyết tương đối rộng, cơ học lượng tử, lý thuyêt trường, vũ

trụ học,... Lý thuyết tương đối hẹp chẳng hạn đã đưa ra khái

niệm "không-thời gian” thay cho khái niệm không gian và khái

niệm thời gian tách riêng: Nếu ta thay đổi hệ quy chiếu trong

không*thời gian, thòi gian sẽ biến đổi một phần thành không

gian và không gian biến đổi một phần thành thời gian ! Thời

379