Page 283 - Nhân Vật Lịch Sử Tiêu Biểu

tháng 8 nảm 18921. Trải qua thực tiễn chỉ huy chiến đấu chống giặc,
Đốc Ngữ trở thành một thủ lĩnh nghĩa quân xuất sắc trong phong
trào đấu tran h chông thực dân Pháp xâm lược vào cuối thế kỷ XIX.
Dương Hữu Quang
Dương Hữu Quang là người làng Động Cứu, huyện Thanh Oai
(nay thuộc Hà Nội). Trưóc khi thực dân Pháp tiến đánh Hà Nội lần
thứ nhất (năm 1873), ông đã từng giữ chức Tri huyện Thọ Xương,
Thương vụ quân sự Hà Nội. Năm 1883, sau khi Hà Nội th ất thủ
lần thứ hai, rồi đến Sơn Tây th ất thủ, ông đứng ra tập hợp những
người yêu nước đứng lên chông thực dân Pháp, lây tên là “Tín
nghĩa hội”, thu hút khoảng 5.000 người yêu nước ở Hà Nội và
những vùng xung quanh.
Nghĩa quân Tín nghĩa hội do Dương Hữu Quang đứng đầu đã
có nhiều hoạt động gây cho quân Pháp mối lo ngại lớn như: bắt cóc
nữ gián điệp Beire của Pháp giải ra ngoại thành trừng phạt, sau
đó thả cho về; phục kích đón đường cướp con voi của Tuần phủ
Ninh Bình gửi tặng viên Công sứ Pháp ở Hà Nội; đánh toán lính
Pháp trong cuộc đua thuyền trên hồ Hoàn Kiếm do Pháp và tay sai
tổ chức ăn mừng nhân một năm ký Hiệp ưóc 1884; tiêu diệt một
tên Đề đốc tay sai khi hắn dẫn quân Pháp về càn quét các làng Mễ
Trì, Phú Đô, Cầu Ngãi...
Tuy sau đó các hoạt động của nghĩa quân thưa dần do bị Pháp
truy quét và đàn áp, song những hoạt động của nghĩa quân khiến
quân Pháp dù chiếm được Hà Nội vẫn luôn phải sông trong tâm
trạng hoang mang, hoảng hốt.
Vương Quốc Chính
Vương Quốc Chính vốn là bạn thân của Nguyễn Thiện Thuật -
vị th ủ lĩnh khởi nghĩa Bãi Sậy (Hưng Yên). Ông là người làng
Cổ Am, huyện Vĩnh Bảo, (nay thuộc H ải Phòng). Sau vài lần

1. Xem Viện Sử học: Việt Nam những sự kiện lịch sử, Nxb. Giáo dục,
Hà Nội, 2003, tr. 217.

285