Page 93 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

con voi chiến và khiêng tải đồ đạc, ba trăm mười tám chiến
thuyền và ghe dài hẹp, chạy bằng buổm và bơi chèo.

Đời lính thì vất vả và bất lợi lắm: vì đã phải đi suốt đời, lại
không được làm thêm nghề gì để nuôi vợ con. Những hôm
không phải phiên canh thì họ lại phải đi theo chủ súy bất cứ
đến đâu và mỗi tuần lễ phải đi tập bắn cung hai lẩn, mỗi một
đội có từ một trám đến một trăm ba mươi người; trong đội

hai người bắn giỏi được thưởng; nhất thì hai tháng lương,
nhì thì một tháng, trả bằng thóc. Còn ai bắn dở nhất thì phải
phạt gác nhẫt bội nhị. Các vị đội trưởng đều chăm nom cho
binh khí của lính luôn luôn được bóng và sạch như bạc: nếu
khí giới han gỉ thì lẩn thứ nhất lính bị trừ tám ngày lương,
lẩn thứ hai bị đòn phạt.

Lính thủy cũng bị đối đãi từa tựa như vậy; bộ binh, vào
những ngày nhất định, cũng phải lên chiến thuyền để tập
chèo; vì các vua chúa đây thích xem những cuộc bơi thuyền
chiến và các ngài đến ngự vài ngày tại một tòa nhà cất trên

bờ sông. Đội nào mà thắng thì viên đội trưởng vui vẻ hết
sức, được vua thưởng một con voi. Trong lúc chèo, vì cố sức
cũng có người chết tay vẫn cầm bơi chèo; như thế thì vua ban
thêm cho đội trưởng ba tháng lương, cho vỢ con tên lính hai
năm công.

Số tiền chuẩn cấp ít ỏi lắm nhưng vỢ những người lính
này, lẫy chồng từ ngày còn nhỏ, đã quen làm lụng như những
người ở giai cấp dưới và đã học thêm được một nghê' để gánh
vác gia đình.

Các đội trưởng còn phải tập cho voi chiến không sợ hỏa
pháo; phải xây trên bờ sông bờ bể những gian nhà để kéo

thuyên chiến lên và che cho khỏi mưa bão.
Tướng sĩ mỗi tháng chỉ được nghỉ bốn ngày; hai ngày
vào lúc thượng tuần, hai ngày vào trung tuần.

94