Page 98 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

Những lễ cử

khi các vua Đàng Ngoài đăng quang

Trước khi nói đến lễ đăng quang của các vua xứ Đàng
Ngoài và những nghi tiết phụ thuộc vào đấy, ta cũng phải nói
một tiếng về cách ngài ra khỏi cung điện để nhàn du. Ngài
ngự trên một chiếc kiệu lộng lẫy có tám người khiêng, thần
dân được tỏ tường chiêm ngưỡng long nhan; các đình thần
và quan chức đi bộ hộ giá khi cuộc du hành ở ngay trong đô

thị; nếu long giá đi xa, thì vua ngự voi và các quan cưỡi ngựa
đi theo. Khi hoàng thái hậu hoặc hoàng hậu ngự du, thì các
ngài ngồi kiệu có buông mành, ở trong nhìn ra thì được, ở
ngoài nhìn vào thì khó; kiệu trang hoàng rất đẹp cả trong lẫn
ngoài; các bà mệnh phụ và thể nữ đi bộ theo hầu.

Các vương thân và đại thẩn có lệ ăn lễ sinh nhật mình
bằng tiệc tùng, hội hè, chèo hát, đốt pháo bông và các quyến
thuộc bằng hữu đểu đến dự cả. Năm 1645, hoàng thái tử có
mở yến tiệc ở trong cung vào ngày sinh nhật ngài và đức vua
có ban cho hai nghìn lạng vàng, năm nghìn lạng bạc (tính
sang tiền ta là tám mươi hai vạn đồng) để cuộc vui được rực
rỡ. Vào những dịp này các ngài hay bố thí cho kẻ nghèo.

Khi đức vua thăng hà, thì đình thần tôn ông hoàng nào
được vua chọn và nói cho biết, lên ngôi. Hôm tam nhật, chúa
Trịnh cùng các võ quan, nội các viện, các quan đô tổng binh,
thừa chính sứ đến tư thất tân vương, dâng áo bào để ngài
mặc, rổi rước ngài lên mình voi đến chính điện đã phủ vóc
vàng và vóc bạc, tân vương ngự lên ngai các quan đều phủ
phục rỗi đứng dậy cúi đẩu (vái ngài), giơ hai bàn tay chắp liền
lên trời và tuyên thệ trung thành với ngài. Đức vua ban cho
mỗi vị bốn lạng (?) vàng và sáu lạng bạc, chúa Trịnh được hai

mươi lạng vàng và bốn mươi lạng (?) bạc. Quan đứng đầu Nội
các được mười lạng vàng (?) và hai mươi lạng (?) bạc.

99