Page 89 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

lẳng như thế làm ta đứng xa tưởng là những quả lê còn treo
trên cành. Người Bổ Đào thích ăn ragout dơi lắm; giá có bảo
họ bỏ gà àn dơi họ cũng chịu vì thịt dơi trắng nõn và khi còn
non, ngon lắm. Người Bồ Đào có mời tôi ăn thịt dơi hai lần;
nếu họ không bảo tôi trước thì tôi không phân biệt được với

thịt gà.
Nhân nói đến dơi tôi cũng nói qua vê' yến là một giống
chim làm tổ trên bốn hòn đảo đê' A, B, c, Đ thuộc vê' Đàng

Trong, trông tờ địa đồ của quyển sách này. Yến to như con
nhạn và dùng một chất không mờ và cũng không trong để
làm tổ; chất ấy lớp nọ chồng lên lớp kia như các bẹ hành; tổ
yến ngâm vào nước ấm thì tan, và đem nấu thì có đủ mùi
thơm của các gia vị ở Đông phương. Tổ yến đem bán khắp
các miền Ấn Độ, Nam Dương, sang mãi tận bên Hòa Lan và

nhất ở Đàng Ngoài. Tôi có đem một ít về biếu các nhà quyển
quý bên ta và ai ai cũng công nhận là tổ yến đem chế vào các
món ăn thì không có gia vị nào bằng.

Kế bên bốn hòn đảo A, B, c, Đ còn năm hòn đề 1, 2, 3,
4, 5 sản xuất ra nhiều ba ba ăn ngon lắm; dân Đàng Trong và
Đàng Ngoài khi được mời đi ăn khách mà trong tiệc không
có món ấy thì vẫn cho là chưa được quý trọng; họ đem muối
ba ba rồi tải ra ngoại quốc bán; hai xứ đánh nhau một phần
cũng vì nguồn lợi ấy, tựa như người Anh Cát Lợi và người
Hòa Lan tranh giành nhau trong việc đánh cá mòi (hareng).

ở đây còn có dứa và cam, cam có thứ bé hơn quả mơ, có thứ
to hơn cam Bồ Đào, nhưng cả hai thứ cùng một vị; chanh có
hai thứ: một thứ xanh, một thứ vàng, ăn chua hại tì vị lắm
nhưng dùng để đánh đồ thau, đồ đồng, đồ sắt và các kim khí
khác trước khi đem mạ; tẩy vải lụa cũng dùng như vậy, trước
khi đem nhuộm, nhất là lụa. Chanh còn dùng để giặt vải lụa
cho trắng ra và làm sạch các vết bẩn; ở Ấn Độ người ta dùng
chanh để chuôi các vải bông cho thật trắng.

90