Page 133 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

nhảm và có óc muốn cướp nước tranh quyền, ở đây người ta
tin rằng nếu tiên tổ mình mà được mồ yên mả đẹp thì người

sống sẽ được sung sướng và thịnh vượng; tân chúa sợ rằng
nếu để cho người ngoài biết chỗ mộ chôn tiên chúa thì có
kẻ đem hài cốt tổ tiên hắn táng vào trong quan tài tiên chúa,
vứt bỏ hài cốt tiên chúa đi. Như thế ccf nghiệp nhà chúa sẽ
sụp đổ và kẻ kia sẽ được sang giàu. Trong xứ này người ta đã
kể nhiều chuyện tráo đổi hài cốt như thế, những hành động
ngông cuồng thế.

Còn những chuyện các quan và các bà phi xin chết theo
tiên chúa như lời ông Tavernier kể thì không có đâu, vì thật
trái với phong tục và bản tính dân này. Nếu họ nghe thấy ta

đồn sằng như thế thì họ sẽ bảo ta tàn ác và dã man.
Tôi không biết ở Đông Kinh có tòa lâu đài nào gọi là
Bogligo cả. Họa chăng đối diện với Kẻ Chợ bên kia sông có

bến Bổ Để (Bổ Đề khẩu?), nhưng làm gì có nhà cửa, lâu đài
thành quách ở gần hay xa bến ấy.

Tôi còn phải nói đến lễ thứ ba có hàng năm (?) và cử hành
ba tháng trước khi mãn phục tiên chúa. Lễ này linh đình,
không những con cháu chúa phải trông nom, mà các quan đã
có giữ một chức phận lớn nhỏ cũng phải đến dự cả, dâng lễ để
tỏ lòng biết ơn bậc ân nhân và quốc phụ của họ.

Lễ cử hành như sau này:

Trước kho súng trên bãi cát đã dựng sẵn nhiều gian nhà
rộng bằng tre, cột rui nhẹ, theo kiểu cung điện, có sân mở
rộng vách bằng phên trông rất lạ, các gian nhà đểu giăng vải
kim tuyến và ngân tuyến, nhất là những gian có đặt bàn thờ,
cột và bệ cũng phủ những vải ấy hoặc những hàng sắc đỏ
thẫm sợi mảnh hoặc những vóc lụa Âu châú. Mái có treo một

cái tán hoa bằng lụa damas, sàn rải thảm và chiếu. Hương án
chạm trổ rất kỳ khu, sơn son và thếp vàng sặc sỡ vừa nhiều

134