Page 132 - Xã Hội Việt Nam Thế Kỷ XVII

bên ta và buộc vào mình bằng dây; mũ cũng bằng thứ hàng

ấy và cũng dùng dây buộc; vị nào cũng chống gậy; riêng thế
tử mới được đi giầy rơm. Các vương phi và công chúa đi sau,
trên đầu có bức riềm che bằng thứ cát bá trắng và thô; tang
phục cũng thứ vải trên. Các bà than khóc và rền rĩ. Rồi đến
bọn thị tì và tiểu thái giám trong phủ chúa.

Chung quanh, đi án tiền và đoạn hậu đám tang có quân
lính cám binh khí có chủ tướng chỉ huy, nhưng không có voi,
ngựa, xe thật; còn voi ngựa xe giả bằng giấy màu hay gỗ sơn
thì nhiều vô kể, đem theo để đốt ở lăng chúa.

Ra đến bến thì linh cữu đem đặt trên một thuyền rồng
sơn đen toàn, không có chạm trổ, sơn son hoặc thếp vàng lòe

loẹt. Các thuyền khác đi hộ tống cũng không có chút trang
hoàng gì, vào số năm mươi hoặc sáu mươi chiếc.
Linh cữu đem từ Kẻ Chợ về đến Thanh Hóa là sinh quán

của nhà Trịnh. Hành trình mất từ năm đến sáu ngày. Thuyền
rồng chở linh cữu được năm sáu chiếc khác nhẹ nhàng dắt,
vì trên chiếc ấy không dám đặt mái chèo và không được phép
đánh trống thổi kèn sợ làm náo động đến hồn phách chúa.
Các thuyền khác cũng phải im lặng. Dọc đường, đến các bến
do các quan địa phương đã làm sẵn, thuyền dừng lại để tỉnh
tế; trâu, bò, lợn... đã mua nhiều làm thịt cúng. Thế tử ở lại Kẻ

Chợ, không cho các anh em đi sợ có sự mưu loạn hay canh
cải gì; các công chúa thì lại được lệnh đi theo đám tang.
Khi đám tang đến quý hương chúa Trịnh thì còn nhiều

lễ nghi nữa, chỗ chôn chúa chỉ có ít người biết thôi và những
người này phải nguyền sẽ giữ bí mật. Không phải là sợ dân
gian đến đào lấy mất vàng bạc châu báu chôn theo thi hài
như ông Tavernier đã kể.

Tôi đã nói trên kia chỉ có ít vàng, bạc bỏ vào miệng chúa
thôi (ngoài ra không có gì cả). Nhưng chính là vì sợ dân tin

133