Page 177 - Vũ Trụ Và Hoa Sen

vo TRỤ VÀ HOA SEN

và các hiện tượng không mong đợi xảy ra, không phù hợp
với sơ đồ cũ nữa, hay các mâu thuẫn nội tại xuất hiện trong
lòng các lí thuyết hiện có thì sẽ có một sự thay đồi về mô
thức, và gây nên một cuộc cách mạng khoa học.
Chẳng hạn, năm 1666, Nevvton đã thống nhất mặt đất
và bầu trời khi chứng minh được rằng chính lực vạn vật
hấp dẫn quyết định chuyển động của các hành tinh quay
xung quanh Mặt Trời hay một trái táo rơi xuống vườn cây.
Khi đó mô thức Newton thay thế cho mô thức Aristotle -
trong đó Aristotle cho rằng trời và đất bị chi phối bởi các
định luật khác nhau - một mô thức đã thống trị tư tưởng
phương Tây trong hơn 20 thế ki. Mô thức Newton thống trị
trong suốt thế ki 18. Lí thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton
đã được sử dụng để tính toán quỹ đạo của các hành tinh
ngày một chính xác, đỉnh cao là vào năm 1846 người ta
đã phát hiện ra Hải Vương tinh không phải bằng cách sử
dụng kính thiên vãn chiếu Icn trời mà bằng các tính toán
dựa trên lí thuyết của ông! Thế nhưng đến cuối thế kỉ 19,
vật b' lại một lần nữa gặp khủng hoảng: trong mô thức
Newton với không gian và thời gian là phổ quát, không
ai hiểu được tại sao vận tốc của ánh sáng lại cứ ngoan cố
là một hằng số, bất kể chuyển động của người quan sát.
Như ta thấy, Einstein đã giải đáp được mâu thuẫn đó bằng
thuyết tương đối của mình, được phát triển vào khoảng từ
1905 tới 1915: thời gian và không gian không còn như nhau
với tất cả mọi người và biến đổi tùy theo chuyển động của
người quan sát, và cường độ của trường hấp dẫn xung

i 82