Page 379 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 379
giả đua nhau đem tiền, thóc cung đôn, nhiều nhà thực tâm hâm
mộ, cũng có kẻ chỉ vì sỢ hãi. Quan quân của Trương Phúc Loan
hèn yếu không dám hành động gì. Thố hào nào chông cự hoặc
không chịu cung đôn thì hị cướp tiền bạc, lúa gạo và các đồ quý
giá, đem câ’p ngay cho người nghèo. Người ta gọi là giặc nhân
nghĩa đôi với dân nghèo.
Người theo về càng ngày càng đông, thê lực càng ngày càng
lớn mạnh. Mùa thu năm 1773, Nguyễn Nhạc đã có được vài vạn
quân, tiên hình đánh chiếm phủ Quy Nhơn. Tuần phủ Nguyễn
Khắc Tuyên và toàn bộ quân sĩ nơi này bỏ chạv trốn cá. Có thuyết
Nguyễn Nhạc lập mưu ngồi vào trong cũi, cho người khiêng vào
nộp cho tuắn phủ, nói là đã bắt được tên tiêu thất tiên thuế và
làm giặc. Tuần phủ tương thật, cho đưa vào thành. Nhạc tháo cũi
ra, mở rộng cửa thành cho quân vào đánh đuối quan quân, chiếm
lấy thành Quy Nhơn làm căn bản.
Nguyễn Nhạc tiếp tục đánh lấy các huyện Bồng Sơn, Phù Ly,
Tuy Viễn, Huyên Khê, phá các kho thóc Kiều Dương, Đạm Thuỷ
rồi tiến quân ra Quảng Ngãi. Đi dến đâu, nghĩa quân cũng được
nhân dân nhiệt liệt hương ứng. Tập Đình và Lý Tài đem quân
mình theo.
Tin quân Tây Sơn đánh chiếm Quy Nhơn và dang tiến ra
mặt bắc đưa về Phú Xuân, Trương Phúc Loan sai các tướng
Nguyễn Cửu Thống, Nguyễn cửu Sách, Tông Sùng và Đỗ Văn
Hoàng đem đại quân vào Quy Nhơn. Bấy giò, nghĩa quân đã
chiếm được Quíìng Ngãi và đang tiến ra Quáng Nam. Cỉuán nhà
chúa kéơ vào hến Ván, giữa Quáng Nam và Quảng Ngãi. Nghĩa
quân rút về bến Đá, phủ Tháng Bình, bô" trí phục. Quân chúa
Nguyễn đuối theo đến nơi, bị phục binh đánh bại. Ba tướng
Nguyễn chết trận, chỉ còn có cửu Sách thu tàn quân chạy trôn.
Chiến thắng bến Đá càng nâng cao thanh thế nghĩa quân.
Cuôi năm 1773, chúa Nguyễn lại sai Tôn Thất Hương làm
tiết chê đem nội quân và thân hĩnh vào đánh. Đoàn quân này bị
Lý Tài và Tập Đình đánh bại. J'ôn Thất Hương tử trận.
ơ phía nam, nghĩa quán cũng thừa thắng đánh chiêín các
phủ Diên Khánh, Bình Khang. Thê là chỉ trong vòng một năm,
quân Tây Sơn đã kiểm soát được khu vực rộng lớn, từ Cịuáng Ngãi
đến Bình Thuận.
Sang năm 1774, chúa Nguyễn lại sai Tôn Thâd Thắng vào
đánh. Thắng không dám đánh. Mùa hạ năm ấy, lưu thú Long Hồ
379
