Page 381 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 381
Hiệu trưởng, sai Nguyễn Hữu Chỉnh đem cò và ấn kiếm vào cho
Nguyễn Nhạc.
Không còn phải lo về mặt hắc nữa, Nguyễn Nhạc lập mưu
đánh lấy đất miền nam, đem con gái là Thợ Nương dâng Đông
Cung, khoán đãi cực kỳ tôn kính, sai người đến vòi Tông Phúc
Hợp xin về hàng, nói quân nghĩa dũng khơi sự là vì vương tôn
Phúc Dương, nay là Đông Cung, tiễu trừ quốc phó Trương Phúc
Loan. Nay quốc phó không còn, ta nên hỢp lực tôn phò Đông Cung
lên làm chúa, lo việc khôi phục đất Phú Xuân. Tông Phúc Hợp sai
sứ đến xem hư thực, Nguyễn Nhạc đưa Đông Cung ra tiếp, viết
thư cho sứ đem về nói lấy nghĩa phù lập Đông Cung, điện an xã
tắc. Tông Phúc Hợp tin là thực nên không phòng hị. Nắm được sơ
hở ấy, Nguyễn Nhạc sai Nguyễn Huệ đem đại hĩnh vào đánh úp
Phú Yên. Tông Phúc Hợp thua to, phải bỏ chạy. Lý Tài được cử
làm trấn thủ Phú Yên (sau làm phản).
Chiếm được Phú Yên, Nguyễn Nhạc sai người vào báo tin
này với Hoàng Ngũ Phúc và xin phong cho Nguyễn Huệ. Nguyễn
Huệ đưỢc phong làm Tây Sơn hiệu tiên phong tướng quân.
Quân Hoàng Ngũ Phúc hị dịch tễ, chết quá phẩn nửa. Tháng
chạp âl năm ấy (1775), Hoàng Ngũ Phúc rút quân về giữ Thuận
Hoá, Ngũ Phúc về đến Phú Xuân, hị ôm chết. Chúa Trịnh Sâm cử
Bùi Thê Đạt vào thay và sai Lê Quý Đôn vào làm tham tri cùng
giữ Thuận Hoá.
Quân Trịnh rút khỏi Quảng Nam, có hai người họ chúa
Nguyễn là Quyền và Xuân, được Hoa kiều phú thương Tắc giúp
đỡ, mộ lính chiếm được hai phủ Thăng Hoa và Điện Bàn. Do
không được dân chúng ủng hộ, quân của Quyền và Xuân sớm bị
quân Tây Sơn đánh tan. Nguyễn Nhạc giao Quảng Nam cho tướng
Nguyễn Văn Duệ đóng giữ, trở về Quy Nhơn chuẩn hị đánh quân
Nguyễn ở phía nam.
CHIẾN TRANH TẠI MIỂN cự c NAM
ĐÁNH GIA ĐỊNH LAN THỨ NHẤT - Năm 1776, Nguyễn Nhạc sai
em Nguyễn Lữ đem thuỷ quân vượt biển vào đánh Gia Định,
chiếm được thành Sài Côn, nay là Sài Gòn và các dinh Trấn Biên,
Phiên Trấn, Long Hồ. Chúa Định vương phải chạy về Bà Rịa.
Bấy giờ có thổ hào ở Đông Sơn, Mỹ Tho là Đỗ Thành Nhân,
người gốíc Thuận Hoá, tự lập bè đảng chừng 3.000 người, lập ra
quân Đông Sơn, nêu danh nghĩa phù Nguyễn chông lại quân Tây
381
