Page 386 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 386
Nguyễn Huệ sai thuật sĩ người Hoa đến bầo cầu rằng; Hậu
vận phúc lộc nhiều lắm nhưng nay có nạn nhỏ, có lẽ phải đau ô"m
nên lập đàn làm chay, mới được yên lành, cầu lập đàn cùng lễ 7
đêm 7 ngày, hắt quân sĩ phục dịch khó nhọc. Nguyễn Huệ lại sai
Nguyễn Hữu Chỉnh viết thư cho phó tướng Hoàng Đình Thê lấy
tình cũ khuyênThể ra hàng Tâv Sơn, nhưng lại đưa thư ấy cho
Cầu. Cầu ngờ Thể nhị tâm. Chợt nghe tin quân Tây Sơn đã lấy
đồn Hải Vân, tướng Hoàng Nghĩa Hồ tử trận, lại thấy tin háo thuỷ
quân Tây Sơn đã vào cửa biển, thuỷ lục hai mặt kéo tiến đánh.
Cầu hốt hoảng từ đàn chạj^ chạy về dinh, gọi binh tướng ra chốhg
giữ nhưng quân lính đã mỏi mệt cả, không ai có lòng muôn đánh.
Hoàng Đình Thê cùng hai con đem quân hản hộ ra đối địch,
đánh rất hăng hái nhưng sau khi hễt thuốc đạn, cầu không tiếp
ứng. Đình Thế cùng hai con và tướng Vũ Tá Kiên cô" đánh nhưng
đều chết tại trận. Quân Tây Sơn vào thành, cầu kéo cò trắng xin
hàng. Quân Trịnh bỏ chạy tan cả. cầu hị bát giải vê (ịuv Nhơn.
Thái Đức đem chém.
Hạ xong Phú Xuân, Nguyễn Huệ tiến binh ra chiếm nốt các
đồn Cát Doanh, Đông Hải. Tướng tá quân Trịnh bỏ chạy cả. Chỉ
trong mấy ngày, đất Thuận Hoá từ sông Gianh trơ vào đều thuộc
về Tây Sơn. Thế là toàn thể đất cũ chúa Nguyễn, anh em vua Thái
Đức đã thu phục được cả. Bấy giờ là tháng 3 âl năm 1786.
TÌNH HÌNH BẮC HÀ (ĐÀNG NGOÀI) - Nhà Trịnh đánh bại nhà
Mạc lập lại vua Lê nhưng nắm giữ hết thảy mọi quyền chính.
Trong suốt gần hai trám năm, nước ta có vua lại có chúa, mà chúa
mới thực sự lãnh đạo quôh gia. Trịnh Tùng, Trịnh Tráng bận việc
chiến tranh đánh Mạc ở phía bắc, rồi chông với Nguyễn ở phía
nam, công việc trong nước không sửa sang được mấy. Đến các
chúa Trịnh Tạc, Trịnh Căn, Trịnh Cương, chiến tranh đã yên,
trong nước bình trị, mới sửa sang và chỉnh đôh lại phép tắc, luật
lệ, việc thuê khoá, sự học hành thi cử, v.v... Trịnh Cương công
hành xa xỉ, có đời sông huy hoàng lộng lẫy, xây nhiều chùa, điện
và hành cung. Trịnh Giang (có sách chép Khương) lại quá tệ, sao
nhãng chính sự, loạn dâm, hoang phí tài vật, du hành vô độ. Dân
chúng phải sưu dịch cao, thuế má nặng nên oán, khắp nơi trong
nước đều loạn lạc. Bị sét đánh suýt chết, sỢ sấm, chỉ ẩn mình
trong hang. Công việc đê cho nội giám Hoàng Công Phụ làm bậy:
giết, bắt, đuổi quan lại trái ý, không còn thể thông gì. Các quan
phủ liêu Nguyễn Quý Kính, Nguvễn Công Thái, Trịnh Đạc, Vũ
386
