Page 390 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 390
sông Vị Hoàng đô"t lửa làm hiệu. Quân Hữu Chinh đi qua Nghệ
An, Thanh Hoa, trấn thủ Bùi Thế Toại, Tạ Danh Thuỷ không ai
dám ra cự địch. Khi đến Vị Hoàng, người coi đồn bỏ chạy. Hữu
Chỉnh lấy đưỢc hơn trăm vạn hộc thóc (?!), rồi đôt lửa làm hiệu.
Quân Nguyễn Huệ kéo đến đóng ở đấy.
Triều đình Đàng Ngoài nhu nhược, khi nghe tin Thuận Hoá
thất thủ, các quan bảo nhau rằng đất xứ ấy không phải là đất cũ,
nay mất cũng không thiệt hại gì. Trịnh Khải chỉ sai Trịnh Tự
Quyền đem 27 cơ vào giữ Nghệ An. Trịnh Tự Quyền thu xếp hơn
mười ngày chưa xong, đến khi vừa lên đường thì đã có tin báo
quân Tây Sơn đến đóng ở sông Vị Hoàng rồi. Tự Quyền đem bộ
binh xuông giữ Sơn Nam, hỢp sức với quân trấn thủ Sơn Nam Đỗ
Thê Dận và thuỷ binh Đinh Tích Nhưỡng ở cửa Luộc. Rây giờ, gió
đông nam thổi to, đến đêm Nguyễn Huệ sai lấy tượng gỗ đế lên
mấy chiếc thuyền, rồi cho đánh trông kéo cờ thả thuyền cho trôi
đi. Đinh Tích Nhưỡng lầm tưởng quân Tây Sơn đến đánh, giàn
thuyền ra thành trận chữ nhất, truyền lấy súng bắn. Bắn mãi,
sau mới biết người trên thuyền là tượng gỗ. Lúc quân Tây Sơn tiến
lên đánh thì Đinh Tích Nhưỡng hết cả thuốc đạn, phái bỏ thuyền
chạy. Quân của Bùi Thế Dận và Trịnh Tự Quyền cũng hị đánh
thua ta vỡ cả. Nguyễn Huệ hạ được thành Sơn Nam, rồi một mặt
truyền hịch đi các lộ, nói lấy nghĩa phù Lê diệt Trịnh, một mặt
kéo quân lên Thăng Long.
Bấy giờ, ở kinh thành, kiêu binh không sai khiến được. Trịnh
Khải cho gọi lão tướng Hoàng Phùng Cơ ở Sơn Tây về đóng quân ở
hồ Vạn Xuân (Thanh Trì), còn thuỷ binh thì đóng ỏ bến Tây Long
(Thọ Xương) đê phòng giữ. Quân Tây Sơn tiến đánh tan thuỷ quân
và cả bộ quân. Hoàng Phùng Cơ thua chạy. Trịnh Khải thân ra
trận, mặc nhung y, cầm cờ lên voi thúc ưu binh vào đánh. Thế
quân Tây Sơn mạnh lắm, lại dùng ống phun lửa tấn công. Trịnh
Khải thua trận phải bỏ chạy lên Sơn Tây. Đi đến làng Hạ Lôi,
huyện Yên Lãng, bị Nguyễn Trang đánh lừa, bắt đem nộp cho
quân Tây Sơn. Trên đường, Trịnh Khải lấy gươm cắt cô tự tận.
Bấy giờ là tháng 6 âl nám 1786. Nguyễn Huệ sai lấy vương lễ tông
táng, rồi vào thành yết kiến vua Lê.
Họ Trịnh lập nghiệp chúa, lưu truyền từ Trịnh Tùng đến
Trịnh Khải 10 đòi từ năm 1570 đến năm 1786 được 216 năm. Sau
có An Đô vưdng Trịnh Bồng trở lại cầm quyền, chi được ít ngày,
390
