Page 384 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 384
Bô"n tháng sau, các tướng Nguyễn lại nổi lên. Chu Văn Tiếp,
tướng từng theo Định vương từ ngày còn ỏ Phú Xuân, họp quân
các đạo, đánh đuổi quân Tây Sơn, lấy lại thành Sài Côn, cho người
ra Phú Quôh đón Phúc Anh về. Phúc Anh sửa sang quân đội đê
chông giữ.
ĐÁNH GIA ĐỊNH LẦN THỨ T ư -Sang năm 1783, Nguyễn Huệ và
Nguyễn Lữ lại đem quân vào đánh Gia Định. Quân Chu Văn Tiếp
tan vỡ. Phúc Anh phải đem cung quyến ra Ba Giồng. BỊ đánh đuổi
nữa, lại trở về Phú Quôc. Tháng 6 âl, Nguyễn Huệ ra đánh Phú
Quốc. Phúc Ánh chạy trôn ra đảo Côn Lôn. Phò mã Tây Sơn
Trương Văn Đa đem thuỷ binh đánh đuổi theo, suýt bắt đưỢc. Vì
tròi giông bão, Phúc Anh thoát thân được ra khỏi trùng vi, chạy về
đảo Cố Cô"t rồi lại trở về Phú Quôh. Nguyễn Huệ cử Trương Văn
Đa ỏ lại giữ Gia Định, dẫn quân trơ vê Quy Nhơn.
NGUYỄN PHÚC ÁNH ĐỊNH CẦU cứu Nước PHÁP - Khi còn phải
chạy loạn long đong năm 1777, Phúc Ánh được một giám mục
người Pháp giúp đỡ, là Pièrre doseph Géorge Pigneau de Béhaine,
Evêque dAdran. Nhân quen thân Pigneau (người nước ta quen gọi
là Bá Đa Lộc) xưa học ở chủng viện Hội Truyền giáo ngoại quổc,
được cử sang chủng viện Hòn Đất thuộc mũi Hà Tiên, đưỢc trấn
thủ Mạc Thiên Tứ che chở, đi lại dễ dàng truyền đạo trên đất Gia
Định và Chân Lạp, am hiểu tình thế nước ta, muốn dựa vào Phúc
Anh để mở rộng việc truyền đạo và cũng mở đường cho tư bản
thực dân Pháp xâm lược.
Chạy về Phú Quốíc, lần sau năm 1783, lương thực cạn sạch,
Phúc Anh và những người tuỳ tùng phải hái rau cơ, đào củ chuối
và măng tre mà ăn. Tình cảnh nguy nan quá. l^igenau bấy giò
đang ở Chantaboun (Xiêm La). Phúc Ánh sai người đến bàn việc.
Pigneau khuyên nên cầu cứu nưdc Pháp, cho vương tử đi theo làm
tin. Phúc Anh theo lời, giao vương tử cảnh và quôh thư cho
Pigneau được quyền tự tiện sang thương thuyết với chính phủ
Pháp xin viện binh. Tò quốc thư đại lược xin nước Pháp giúp cho
1.500 quân và tàu bè, súng ôAg, thuốc đạn mọi thứ. Đối lại xin
nhường cho nước Pháp cửa Hội An và quần đảo Côn Lôn. Phúc
Anh sai phó vệ uý Phạm Văn Nhân và sai cơ Nguyễn Văn Liêm hộ
vệ vương tử Cảnh bấy giò mới 4 tuổi. Mọi việc thu xếp cả rồi
nhưng còn trái mùa gió, Pigneau chưa khởi hành đvíỢc ngay.
Tuy đã theo Pigneau cầu cứu nước Pháp, Phúc Ánh còn chưa
quyết hắn, còn có ý muôn cậy nước Xiêm La, do nước Pháp quá xa xôi.
384
