Page 359 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 359
Các chúa Nguyễn đã sớm có ý dòm ngó đất nước màu mỡ
này, trong khi Đàng Trong xứ ta thì đất khô cằn lại hay mưa bão
mất mùa, dân tình đói khổ luôn, nên có nhiều người chạy vào
khẩn đất làm ruộng ở Mô Xoài (Bà Rịa) và Đồng Nai (nay thuộc
Biên Hoà).
Năm 1620, chúa Phúc Nguyên gả con gái cho vua Chân Lạp
là Chày Chít Ta và yêu cầu cho người nước ta sang làm ăn buôn
bán ở vùng đồng bằng Thuỷ Chân Lạp.
Năm 1658, có sự tranh chấp nối ngôi vua. Chúa Hiền sai
quan đem 3.000 quân sang đánh Mỗi Xuy (nay thuộc Biên Hoà)
bắt vua Nặc Ông Chân đưa về Quảng Bình. Sau lại cho đưa về
nước làm vua, xưng thần nạp cống chúa Nguvễn và báo vệ dân
Việt sang làm án bên ây. Dựng được cơ sở vừng chắc rồi, chúa
Nguyễn chuẩn bị những bước tiến sau này.
Năm 1674, có Nặc Ong Đài đi cầu viện nước Xiêm La đế
đánh Nặc Ong Nộn. Nặc Ong Nộn bỏ chạy sang cầu cứu chúa
Phúc Tần. Chúa sai cai cơ Dương Lâm và Nguyễn Đình Phái sang
đánh Nặc Ông Đài, phá đồn Sài Côn (Sài Gòn) rồi tiến quân lấy
thủ phủ Phnôm Pênh. Nặc Ong Đài hở chạy, sau chết ở trong
rừng. Nặc Ong Thu, chính dòng trưởng ra hàng, được lập làm quốc
vương Chân Lạp, đóng ơ Long úc (U Đông). Nặc ồng Nộn được lập
làm đệ nhị quốc vương, đóng ở Sài Côn. Chân Lạp chia làm hai và
đều nộp công cho chúa Nguyễn.
Năm 1679, có quan nhà Minh tổng binh trấn thủ Long Môn
(Quảng Tây) Dương Ngạn Địch, phó tướng Hoàng Tiến, tổng binh
châu Cao, châu Lôi và châu Liêm (Quảng Đông), Trần Thượng
Xuyên, phó tướng Trần An Bình, không phục nhà Mãn Thanh,
dẫn 5.000 quân cùng 50 chiếc thuyên sang cập bến cửa Hàn (Đà
Nằng) xin nương nhờ. Đe tránh hậu hoạ lại mong sử dụng lực
lượng này, chúa Phúc Tẩn cho vảo đât Đồng Nai (Gia Định) khai
khẩn xứ Chân Lạp, khiến Nặc Ong Nộn cho họ vào làm ăn lập nghiệp.
Bọn Ngạn Địch chia nhau ỏ đất Lộc Dã (Đồng Nai, Biên Hoà), ở Mỹ
Tho (Định Tường), 0 Ban Lán (thuộc Biên Hoà) cày ruộng, lập ra làng
mạc, sản xuất buôn bán, lập ra phô" xá sầm uất, cùng các người
phương tây, người Nhật Bản, người Chà Và đông lắm.
Năm 1688, Hoàng Tiên ở Mỹ Tho làm loạn, giết Dương Ngạn
Địch, rồi đem quàn đóng đồn ở Nam Khê, đóng tàu đúc súng, uy
hiếp Chân L<ạp và có ý chông lại chúa Nguyễn. ThâV vậy, vua
Xiêm La xui Nặc Ong Thu bỏ lệ cốhg và đào hào đắp luỹ làm kế cô"
359
