Page 27 - Việt Sử Kỷ Yếu
P. 27
Thòi ấy, ở xứ ta có được sự cải tiến nông nghiệp, phổ biến
việc dùng điền khí: Cày, bừa, mai, cuốc... bằng sắt thay đồ bằng
đồng thau lạc hậu. Có điều là dân ta chưa biết khai mỏ sắt và rèn
đúc đồng sắt, phải mua của người Trung Quốc. Chính quyền đô hộ
lại giữ độc quyền bán đồ sắt cũng như muôi nên nông dân ta phải
mua vói giá quá đắt.
KỶ TRƯNG VƯƠNG
Tên huý hai bà Trưng các sách sử viết bằng chữ quốc ngữ
mẫu tự La tinh đều chép bà chị là Trắc (phụ âm TR), bà em là Nhị
(dấu nặng). Nhưng do sự khảo cứu lại thì thực ra bà chị là Chắc
(phụ âm CH), bà em là Nhi (dấu huyền). Theo lời truyền tụng của
dân xã Hạ Lôi, quê hương hai bà, thì do nhà nuôi tằm, kén tôd
nhất gọi là kén chắc, kén loại hai gọi lả kén nhì, còn loại ba là thứ
xấu. Hai bà được đặt tên Nôm. Người xưa viết sử chữ Hán, do
tiếng Hán - Việt không có chữ chắc và chữ nhì là tiếng Nôm, nên
viêt là Trắc và Nhị có dấu cá bên. Có thế là qua tam sao thất bản,
dấu cá bên đã bị bỏ đi. Đến khi phiên âm ra chữ quổic ngữ, người
dịch trước đã viết là Trắc và Nhị, rồi người sau cứ theo thế.
Tên huý chồng bà Chắc là Đặng Thi. Thi là tên chứ không
phải họ. Tiếng sách là chữ viết sau chữ thi trong câu văn. Điều
này mấy học giả đã thừa nhận. Các bản sử quốíc ngữ chép là Thi
Sách tuy có bản chú thích thêm ông họ Đặng.
Có người cho rằng; Ngày nay ta đã quen gọi là Trưng Trắc,
Trưng Nhị, Thi Sách thì đây đã thành tên mới rồi, có thể gọi các
nhân vật lịch sử ấy như thế cũng được.
lìÀ TRUN(Ỉ KHỞI NGHĨA
Năm 34, Hán đê Quang Vũ cử Tô Định sang làm thái thú
quận Giao Chỉ. Định tham tàn, bạo ngược, chính trị ác liệt. Dân
chúng đều oán giận, nhiều nơi mưu toan nổi dậy chông đôl. Năm
39, Định tàn sát nhiều người ở Đông Triều và ở Duyên Hà, do
không chịu phục tòng mệnh lệnh của y và rục rịch khởi sự tranh
đấu vũ trang.
Bà Trưng Chắc, con quan lạc tướng Mê Linh vùng Phú Thọ
và Vĩnh Phúc Yên ngày nay - là người tài trí, giỏi võ nghệ, lấy
chồng là Đặng Thi, con quan Lạc tướng Châu Diên - vùng Sơn
Tây, Hà Đông, VNSL ghi là phủ Vĩnh Tường, Vĩnh Yên. Hai nhà
quý tộc kết thân, được dân chúng mến phục. Tô Định rất e ngại.
27
