Page 71 - Việt NamVăn Minh Sử

"N^ữ âm tru li, vị thiên viết hột mạt, địa viết vến, nhật viết phù hột
mạt, nịịiiyệt viết hột văn, phong viết giáo, vân viết mai, sơn viết can ngồi,
thuỷ viết lược, nhãn viết mạt, khẩu viết mạnh, phụ viết chú, mẫu viết ná,
nam tử viết can da, nữ tử viết can úi, phu viết chùng, thê viết đà hị, hảo
viết lĩnh, hất háo viết chương lĩnh, đại tuất loại thử thanh cấp như phù,
dại tựdiểu ngữ”.
(Tiếng nói của dân Tru Li , gọi trời là bột mạt, đất là yến, mặt trời là
phù bột mạt, mặt trăng là bột văn, gió là giáo, mây là mai, núi là can
ngỗi, nước là lược, mắt là mạt, mồm là mạnh, cha là chá, mẹ là há, con
trai là can đa, con gái là can ái, chồng là chùng, vợ là đà bị, tốt là lĩnh,
không tốt là chương lĩnh, cả thảy giọng như thế, tiếng nói gấp mà nổi,
phần lớn giống như giọng chim).
Trong 18 tiếng mà người chứng ở thế kỷ xin dẫn ra, thì có 11 tiếng
hiện ta còn dùng là gió, mây, nước, mắt, miệng, cha, nạ, con gái, chồng,
lành, chẳng lành, còn 7 tiếng kia chưa đoán ra dược.
Như vậy để cho thấy vẫn còn những manh mối tìm về những tiếng
gốc và âm gốc.

KHẢO VỂ NHŨNG ÂM (ỉố c

Trước hết chúng tôi thấy cần đính chính sự ngộ nhận của nhiều
người cho rằng tiếng Việt của ta có 11 âm gốc theo mẫu tự La Tinh là a,
ă, â, e, ẽ, i, o, ô, ơ, u, ư.
Những mẫu âm tự này có được dùng để diễn 11 âm ấy của ta, cũng
như khi xếp đặt những mẫu tự ấy trước sau và xếp đặt thêm với các phụ
âm cuối nữa, cùng thêm các dấu giọng là để diễn các âm khác. Chứ
không phải chúng là gốc sinh ra các âm khác.
Vì nhận xét của chúng ta bị chi phối bởi lọi ghi âm của chữ quốc
ngữ nên chúng ta đã dễ nhận lầm như đã nói. Nếu chúng ta tưởng tượng
ràng không có chữ quốc ngữ theo mẫu tự La Tinh, và chúng ta để ý rằng
xưa nay người Việt chúng ta vẫn phát âm: i, ác, ìm, uông, ái ... như a, e,
ê vậy, thì chúng ta phủi nhìn nhận sự đồng giá của các âm, và 11 âm kia
đã không hề bao giờ là gốc sinh ra các âm khác.
Chúng ta nên tỏ ý kính phục cái tài thu xếp khéo léo của những nhà
sáng chế ra chữ quốc ngữ, chỉ bằng một số tối thiểu những chữ dùng làm
dấu hiệu mà ghi được hết mọi âm trong tiếng ta, dùng sự sáng chế ấy,
thực ra chỉ là tham khảo kĩ những cách ghép vần đã có từ trước của các
tiếng châu Âu.

75