Page 302 - Việt NamVăn Minh Sử

Giặc Đổ Bà

Giặc xâm lăng năm 767, đi đường thuỷ theo cửa Thần Phù lên sông
Đáy rồi từ mạn Sơn Tày đánh xuống. Sau khi dẹp được giặc, kinh lược sứ
Tàu cho đắp La Thành vồ phía Tây, Tây Bắc.
Chứng tỏ rằng đường sông Hồng qua Bạch Đằng và cửa Nam Triệu
chưa tiện lưu thông.

Giặc Nam Chiếu

Giặc xâm lăng nhiều trận. Trận cuối cùng (863), giặc cưdrp được Giao
Châu, đô hộ phủ phải lui về Tàu. Giặc giết hại 15 vạn dân trong thành.
Việc ấy làm giảm uy tín của quân dội Trung Hoa trước mắt người
bản xứ. Thêm những chứng nghiệm về tài ba xuất sắc của người mình,
người Giao Châu hết mặc cảm lự ty đối với Trung Hoa lại còn cười cợt
và chế giễu nữa.
Dòng tu Thiền với những nhà tu dạo cao dức trọng đã ánh hưởng
đến quan lại và chê dộ cai trị của nhà Tuỳ và nhà Đường.
Nhà Tuỳ nổi lên trị vì ở Trung Hoa sau nhũng trận chiến kinh
khủng của thời loạn Thập Bát Phản Vương, dùng vũ lực mà thống nhất
được toàn cõi năm 589, nhưng trị vì không được lâu, chí 26 năm, đến
năm 617 thì dất nước sang tav nhà Đường.
Trong đời Tuỳ, năm 602, vua Tuỳ Văn Đế sai Lưu Phương đem
quàn 27 doanh sang dánh Giao Châu, dụ được Lý Phật Tử ra hàng và định
đặt trở lại dược nền dô hộ. Đến năm 605, vua lại sai Lưu Phương liến vào
đánh Lâm Ap, đến tận quốc đô. Vua Lâm Ap Phạm Phàn Chi phải bỏ
chạy. Uy vũ của Tuỳ ở trong và ngoài nước như vậy nhưng cũng chỉ là cái
công mở lối cho nhà Đường thừa hưởng và ngự trị. Vì Đường còn hùng
cưímg hơn. Đường đã bình định được mọi gốc loạn, thu mọi cõi về một
mối, lại liên miên đánh Đỏng dẹp Bắc, diệt Đòng Đột Quyết, dẹp fợ Hồi
Hột. rồi đánh chiếm Cao Ly, hàng phục Thiên Trúc, bình định các nước
Tây Vực, mở rộng bản dồ Trung Hoa ra dến chưa hồi nào được như thế.
Nhà Đường trị vì Trung Hoa lâu tới gần 300 năm, từ 618 tới 907. So
với các triều đại khác, thì dây là một triều dại thái bình thịnh trị hơn cả,
nhất là ở đời vua Đường Thái Tông (627-649).

SÙNC; THƯỢNÍÌ PHẬT (ỈIÁO

Vua Thái Tông vì việc chinh chiến giết hại sinh linh quá nhiều
cũng có ý hối hạn và lo cho kiếp lai sinh nên ước được có kinh Phật để
cúng siêu độ cho các oan hồn. Vua dã cử nhà sư Huyền Trang sang Thiên

314