Page 284 - Việt NamVăn Minh Sử

Phái là một giống dân có sức chịu đựng như thế thì mới lì ra nổi với
sự bóc lột của chế độ thương mại thực dân Trung Hoa. Nhưng không phai
sự chịu đựng đcã chỉ như thế mà thôi. Còn phái kể thêm:

SỤ CHỊU ĐỤNG ĐAU ĐỚN

Khi bị trong vòng bắt bớ giam cầm của bọn quan lại đô hộ thì người
dân Lạc Việt phai chờ đón tất cả những sự đánh đập, cùm kẹp. khảo tra.
mà lính tráng của họ coi như những tục lệ để ra tién. coi như những trò
giải trí bằng cái đau đớn, kêu khóc của kẻ khác, coi như công tác thiêng
liêng dể được lòng quan trên.

S ự CHỊU ĐỤNG NHỤC NHÃ

Biết muôn vàn nào là nhục nhã mà kể. Làng xóm, nhà cửa, đình
miếu... quân đội của họ xông xáo vào bất cứ giờ giấc nào. Chỗ thiêng
liêng thờ tự của mình không là thiêng liêng đối với họ. Gặp mình thì họ
hống hách nạt nộ, không có tội cũng tìm ra tội để chửi mắng phủ dầu.
Tóm được vợ con mình thì họ có thể ngang nhiên cưỡng hiếp ngay trước
mặt. Của cải của mình có gì hay mắt. họ muốn lấy là lấy. Cho đến cha
mẹ, anh em, bà con, cả dòng giống của mình, họ muốn đánh chửi thế nào
cũng được. Nếu lộ ra một chút gì Icà bất bình thì làng bị phá, nhà bị đốt,
người bị giết. Cái dã man của giống dân ấy là cái dã man đến độ â y \
Người ta giận mà không dám thở, tức mà không dám chửi bới, trông
thấy những hành vi xấu xa nhơ nhớp của họ mà không dám khinh ghét.
Chỉ cứ lịm đi, nuốt nước mát mà chịu đựng. Thói quen sống hướng nội,
lắng hết tình cảm vào nội tâm của người Lạc Việt chính đã được hun đúc
từ thời này.
Người ta nói: một sự nhịn là chín sự lành. Và nói chữ Nhẫn là chữ
tương vàng, ai mà nhẫn được thì càng sống lâu.
Nhãn và nhịn như thế, để coi cái thân phận làm người củ mình là dĩ
nhiên phải khổ nhục như thế.

S ự CHỊU Đ Ụ N íỉ THÂN PHẬN MÌNH
Đó là một thân phận người từ trẻ đến già và chết, lúc nào cũng quằn quại
trong đen tối, hẩm hiu, không hề thấy một tia hi vọng nào thoát khố nhục.

Chúng tôi phỏng đoán rằng người xưa đã phải đào hầm để thường xuyên chui
xuống đấy lán tránh, căn cứ vào sỏ' âm tượng hình đã rất nhiều để tả những vòm
hang, những vũng, những nom clòm trong bóng tối, nước hình tròn như ong, om,
ôm, um, ấp, oăn, uôn, oay... có rất nhiều mà chỉ có một âm quay duy nhất để tả
những gì vui, những gì bay trên mây.
295