Page 102 - Việt NamVăn Minh Sử

Khi ý niệm dòng dõi ấy đã nảy nở như vậy, liên hệ giữa cha mẹ và
con cái đã phải chặt chẽ lắm trong gia đình phụ hệ. Chặt chẽ để sinh ra
tục thờ cúng tổ tiên. Và cũng chặt chẽ là nhờ tục thờ cúng tổ tiên ấy.
Chử Đồng Tử chôn cha với cái khố chung của hai cha, con, còn
mình chịu ở truồng. Vua Hùng hứa lời truyền ngôi cho đứa con nào biết
tìm lễ vật dâng cúng tổ tiên ngày tết cho ý có nghĩa.
Những chuyện ấy cho ta thấy người xưa xem đạo hiếu là hệ trọng
lắm, để chôn cất cha mẹ tử tế và giữ gìn mồ mả.
Madrolle trong sách Hướng dẫn du lịch có nhắc lại việc năm 1898
tại gần làng Đàm Xuyên (Phúc Yên), người ta nhân một công tác nào đó,
đã bạt một ngọn đồi rồi tìm ra một ngôi mộ. At hẳn đó là mộ của những
hàng lù trưởng hoặc quan chức lớn. Mộ chôn ở trong hang, đào moi ở một
ngọn đồi ra, rồi lâu ngày cửa lại bị lấp, bao nhiêu năm tháng qua không
hề ai ngờ biết, giữa ngọn đồi ấy lại trống rỗng để có một ngôi mộ. Thì ta
hiểu cái ý muốn giữ gìn thể xác người quá cố như thế nào.

MỘ CỔ LẠCH TRƯỜNG

Giáo sư Olov iansé đã viết về mộ cổ Lạch Trường như sau:
(trong sách Nguồn Gốc VÚn Minh Việt Nam - Đại Học Huế xuất bản)
“Thời kv thứ hai dược tiêu hiểu bởi thứ kỹ nghệ gọi là kv nghệ Lạch
Trường, và đại dể thuộc ba thế kỷ dầu trước và sau Thiên Chúa. Sự phân
phối về địa lý của kỹ nghệ ấy, bao gồm Bắc Bộ, một phần Trung Bộ và
một vài vừng khác chưa dược xác định rổ rệt của miền Tây Nam Trung
Quốc. Vân minh dó phần lớn thuộc giống người gốc Thái. ”
Và ông tiếp: “Khi chúng tôi bắt dầu công việc (1934-1939) thì ông
Giám dốc Trường Viễn Đông Bác c ổ đã giao phó cho tôi điều khiển
công cuộc tìm kiếm cổ mộ trong tỉnh Bắc Ninh, cách ít chục cây số vê'
phía Đông Hà Nội, nhầm mục đích nghiên cứu một sô' phần mộ bằng
gạch lúc bấy giờ, theo ỷ kiến thông thường, người ta cho là những kiến
trúc của người Tàu. Trước tiên chúng tôi đã phát lộ ra gần chợ Lim, một
kiến trúc gồm có h(fn một trăm phòng, mỗi phòng giống như một tụy đạo
(đường hầm). Có những kiên trúc khác nhau giống như thế dược phát lộ
trong vùng. Chúng tôi cũng tìm thấy những phần mộ chỉ gồm có một
phòng, thường chia làm ba ngăn, bởi những lớp vách vòng cung. Vật liệu
đã dược dùng và cơ cấu của những kiến trúc đó trông qua có ve’ bí ẩn, va
chứng tỏ những sáng kiến mài mẻ hẳn lên đến nối làm cho ta phải ngạc
nhiên trong cách kiến trúc 'mộ phần. Những mộ phần đầu tiên chúng tôi
quan sát ở Bắc Ninh được xây cất trong những đồi núi thiên nhiên và cho
107