Page 104 - Việt NamVăn Minh Sử

Vậy. đây chỉ là mộl cách giữ gìn thể xác người quá cố về lâu dài.
Những cái chum bàng đá của người Lào ở Cánh Đồng Chum, những vại
sành đimg tro và xương người quá cố chôn ở bãi biển Sa Huỳnh cũng chí
có công dụng ấy.
Có điều khiến la phải suy nghĩ là sao những cổ mộ ấy không tìm
thấy có nhiều, khi trải bao nhiêu đời, đã có bao nhiêu người chết rồi? Ta
tất hiểu ra, mộ chôn một cách thật công phu như cỡ ấy phải là mộ của
hàng quv tộc, nhiều liền của, nhiều quàn hầu dầy tớ. Còn mộ thường dân
thì ở đâu? Cũng bởi cái ý muốn giữ gìn mà người ta đã chôn thi hài thàn
nhân một cách giấu giếm chứ không tập trung về một khu nghĩa trang,
chôn ở bờ ruộng, ở khe đồi, ở bất cứ một nơi nào, để chi con cháu biết
thôi. Khi con cháu vì cớ gì mà lan tác, đời các cháu xa không nhớ nữa thì
những ngôi mộ ấy lần dần vào đất xung quanh, để xương cũng tan đi mà
sau này không ai tìm thấy nữa.
Người ta không hề tìm thấy mộ cổ ở hang động đá. Chỉ thấy đồn
ràng trên đinh núi Ba Vì có cái áo quan nhưng không ai thấy. Mà theo
thánh tích thì đấy lại là cỗ thọ đường do chính Thán Tản Viên dành cho
bà mẹ nuôi vần sống ở dẩy lừ trước. Núi và hang động là nơi thanh sạch
của thần tiên. Người phàm tục tới đó chi làm nhơ uế nơi thiêng liêng ấy.
Huống chi mang thể xác người chết dến đấy lại càng là việc phái kiêng.
Cái xác của sư Từ Đạo Hạnh ở hàng động chùa Thầy (bị quân Minh đốt)
cũng là xác của vị Phật sống dể lại. Nhất dịnh người thường không dám
chôn vào hang dộng đá. Chính điều này mới lại đúng với ý niệm của
Jansé muốn nói. Nhưng những sọ người mà người ta thấy ở hang động
Bác Sơn thì sao? Thấy ở dấy không kèm theo những tự khí thì đấy là
những người sống hoặc di đánh nhau bị thương, vào đấy rồi chết, hoặc bị
người ta giam cầm ở trong, hoặc đem nhau Vcào dấy đánh nhau để rồi
cùng chết. Không phai dấy là một nghĩa trang để có một lúc lới mười cái
sọ người chết tiền sử.
Phân biệt rõ như vậy, chúng la thấy trong nội dung việc chôn xác
cha mẹ này, tuy là có tôn kính mà cỏn phải dưới mức tôn kính nhữnỊị bậc
thần tiên. Chúng ta sẽ nói về tín ngưỡng niìy sau ở mục đời sống tâm linh.
Đây tiếp tục nói về đời sống gia đình. Sách Đại Nam Nhất Thống
Chí, tính Thanh Hoá chép về phong tục người Mường có ghi là xác cha
mẹ chết thường dược để lại trong nhà đến ba năm mới chôn. Điều ấy tỏ
rằng người ta để lại là để phụng dưỡng như khi còn sống.
Với ý niệm về dòng dõi, với tục quàn xác tại nhà và tục tìm đất
chôn người chết, ta hiểu rằng cuộc sống gia đình đã rất sớm có tổ chức

109