Page 107 - Việt NamVăn Minh Sử

dưới nước, trên mây, hoặc là cái cây cao bóng cả âm u, cái cục đá lâu
ngày hấp thụ tinh khí của trời đất, hoặc là con cọp, con ngựa, con rắn,
hoặc nữa là những đồ thờ, cái trồng đổng, cái bình đốt nhang trầm, cái
đèn, cái ngai thờ, cái nhà để thờ ... tất cả để là của thần, không được
phạm đến, vì phạm đến là có tội, và phải kính trọng tất cả, càng kính
trọng lại càng khôn. Rủi khi xúc phạm đến thần mà mình không ngờ biết
đê gặp điều không hay như đau ôm, chết người hại của thì phải cúng và
kêu xin. Cách cúng và kêu xin có hiệu quả là nhờ trung gian của ông thầy
pháp mà thường các tù trưởng .sắm vai này trong xã hội, nên đối với các
tù trưỏìig, người ta đã kính mến tuy không bảng thần nhưng cũng ở mức
hơn cha mẹ mình.
Xã hội thái cổ nào cũng vậy, tuỳ các tù trưởng quan niệm về năng
của các thần và động phủ ngự trị. tức là quan niệm về cả cuộc sống của
các thần ấy, mà đa thần giáo có sự xếp đặt trật tự trên dưới cho vị nào chỉ
huv vị nào. Quan niệm này dã nương theo chính cuộc sống của người ta
mà luận ra.
Cuộc sống của người Giao Chỉ Văn Lang dã hết sức giản dị. Các
thẩn cũng đã chỉ liên hệ với nhau rất lỏng lẻo và hết sức giản dị như thế.
Chỉ dần dần về sau này, khi sự tôn kính tù trưởng tăng gia mức dộ với
liên hệ con cháu trong dòng dõi nữa, bấy giờ tù trưởng mới ý thức về
quyền chi đạo và chủ quyền lãnh địa. dể đòi hỏi sự góp thuế, sự chầu hầu
phụng sự, mà xã hội bắt đầu chia ra cấp bậc, có tôn ti trật tự rõ ràng.
Đến chừng ấy, đã thần giáo cổ sơ và giản dị lại được quan niệm cho
chuyển theo, dể có trật phức tạp hơn lên, với những thần thoại mà các tù
trướng tưởng tượng ra, hoặc qua cơn mộng mị, hoặc qua những hình ảnh
của cuộc sống hiện tại trong xã hội.

ĐẠO TIÊN
Đạo Tiên là một sắc thái đặc biệt trong tín ngưỡng của người Giao Chỉ.
Nguyễn Văn Huyên, hội viên trường Viễn Đông (Bác cổ Pháp, dã
viết trong sách Le culte cles ìmmortels en Annam . (Sự thờ kính những vị
bất tử ở Việt Nam).
“ Từ tlĩiíợní> cổ iu>ười ta âã than thở về sự m>ắn m>ủi của đời sốníị
trần gian. Vậy nên người Việt Nam tin vào (lời sống của một thế giới hên
kia về san. trên hờ hiển xa xăm theo ngư()‘i nciv, hav siêu việt trên mổív
từng mâv cao thâm theo người khác. Hầu hết khao khát nư}t cUn sống lâu
(lài và ham muốn theo (ỈU (ÍÌ tự (lo những ngùv sống trong trang thái híít
tử, vĩnh cửu, theo kiểu những thổn tiên của núi .xanh, diện vàng và ngọc,
có vườn đào hao quanh, có máv hiếc V() h()ng phủ kín”.

112