Page 77 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

VI, - ĐƯỜNG GIAO THÔNG

ở một nưóc nông nghiệp, nhân dân chỉ sôíhg trong
vòng kinh tế tự cấp tự túc thì đường giao thông tất
nhiên là ít mở mang. Các làng các tỉnh giao thông vối
nhau chỉ có những đường nhỏ hẹp theo bò ruộng hay là
bò sông, tròi mối mưa thì đã lầy bùn hoặc đứt quãng.
Con đường cái quan to nhất tức là đường thuộc địa sô" 1
ngày nay đi suốt từ bắc đến nam nguyên là đường nam
tiến của dân tộc ta trước kia, xưa chỉ là một con đường
nhỏ hẹp khấp khểnh, khi thì trèo dốc qua đèo, khi thì bị
ngắt vì sông. Đầu thế kỷ 19, vua Gia Long tu bổ đường
thiên lý ấy lại để làm đường liên lạc ba xứ Trung, Nam,
Bắc cứ cách chừng 15 kilômét lại đặt một nhà trạm , có
phu trạm truyền đệ công văn và khiêng cáng kiệu hay
đồ đạc của các quan.
Đương hồi người Pháp chinh phục nước ta thì các
quan binh đã bắt đầu đắp những đường lổn để tiện việc
dụng binh, rồi về sau Chính phủ thuộc địa tiếp tục đắp
thêm nhiều đường để giao thông cho tiện. 0 Nam Việt
những đường sá rộng rãi làm từ hơn 25 năm nay đã
giúp cho sự khai khẩn miền đông và sự khuếch trương
của các sở cao su. Năm 1912 quan Toàn Quyền Saraut
lập một chương trình đạo lộ cho toàn hạt Đông Pháp, và
năm 1918 thì bắt đầu làm những đường thuộc địa liên
lạc năm xứ. Cuối năm 1934 đã có hơn 33.600 kilômét
đường lớn mà 15.300 kilômét có lót đá. Từ năm 1923 sự
chuyên chở bằng ôtô bắt đầu phát đạt, hiện nay tất cả

79