Page 73 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

vào năm Gia Long thứ hai, đòi Minh Mệnh sửa lại gọi là
Tử Cấm Thành, có tám cửa; ở ngoài là hoàng thành, có
tám cửa; cửa Ngọ Môn xoay về hưóng nam, ngoài hết là
kinh thành, xây theo kiểu Vauban, chu vi được 2487
trượng, cao 1 tr 5 th 3 tấc dầy 5 thước. Ô trước có kỳ đài
(đài cột cò); xung quanh có 11 cửa đều có cầu bắc qua
hồ. ơ trên thành có 24 đài, mỗi đài có kho thuốc đạn,
xưởng súng, điếm canh, cộng tất cả là 455 sở. ó trong
kinh thành thì có lục bộ, cùng các quan thự, trường
Quốc Tử Giám, viện Tàng Thư, đài Xã Tắc V.V..
ơ ngoài thành thì phô" xá buôn bán chỉ có hai phô"
Đông Ba và Gia Hội là những dãy nhà tranh lúp xúp
cùng một ít nhà ngói là của các lái buôn Hoa Kiều. 0
gần cửa Đông Ba có một cái chợ. Theo dọc sông, về hữu
ngạn, từ cửa Thượng Tứ đến góc thành đông nam là nhà
vườn của các quan và những người hoàng tộc; gần cửa là
nha Thương bạc. Từ cửa Thượng Tứ đến Phu văn lâu là
các nhà vườn. Võ Lâm trường và dinh trại của Long
thuyền tả hữu vệ. Từ Phu văn lâu đến góc thành tây
nam là Mộc Thương (kho gỗ) và Cuộc tượng ty hoặc Nhà
đồ, đò Trường súng và cầu Lợi tí hay cầu Bạch Hổ.
Chỗ cầu Clémenceau, xưa là bến đò Trường Tiền. Chỗ
sau tòa Khâm Sứ ngày nay là Sứ quán để tiếp sứ thần
ngoại quốc. Theo dọc hữu ngạn, từ chỗ nhà thương lốn
đến nhà ga bây giò là dinh trại của 15 đội thủy binh;
thủy binh thì ở những trại lớn lợp ngói, còn gia quyến
họ thì ở nhà tranh ở quanh. 0 khoảng giữa các nhà trại
là những bến đậu của chiến thuyền. Gần nhà ga ngày
nay là trại voi và trường súng. Ngoài các sở ấy thì toàn
là ruộng nương và các nhà vườn. Qua sông Phủ Cam

75