Page 68 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

thương nghiệp cũng nhân thê mà phát đạt rất chóng, ơ
trong nước nhò đường giao thông thủy lục mở rộng và
tiện lợi, sự buôn bán tỉnh này sang tỉnh khác và xứ này
sang xứ khác được dễ dàng, khiến mối liên lạc kinh tê
các địa phương vói nhau một ngày một mật thiết.
Những thành thị ở vào nơi kinh tê trung tâm, như Hà
Nội, Nam Định, Hải Phòng, Sài Gòn, Chợ Lớn đã thành
những thương trường phồn thịnh có thể so sánh với các
thương phu lớn ở Á Đông.
Người nưốc ta xưa kia chỉ chăm nông nghiệp và sĩ
nghiệp mà để sự buôn bán lại cho Hoa Kiều, nhưng
ngày nay đã dần dần giành lại quyền kinh tê về thương
mại. ớ Bắc việt những nhà buôn Việt Nam đã đánh đô
được độc quyền thương mại của khách trú, còn ở Trung
Việt và Nam Việt thì người bản xứ cũng đương chấn
khởi.
Những phương pháp doanh nghiệp tân thức, như sự
mở công ty và giao thiệp với ngân hàng, đã thành
những phương pháp quen dùng của nhà buôn ta. Những
công ty công thương đầu tiên ở nưóc ta vốn gọi là hội
đồng lợi, hội thứ nhất lập ở Kiến An (Bắc Việt) vào
khoảng năm 1903 để mua bán thóc lúa và cho hội viên
vay. Về sau những công ty cổ phần (société par actions)
theo các thức hỢp tư (en parti pation), lưỡng hỢp (en
commandite) vô hạn trách nhiệm (en non collectií) lần
lần xuất hiện ở ba xứ. Song lôi hữu hạn vô danh công ty
(société anonyme) thì chưa thịnh hành, về ngân hàng
thì các nhà công thương nước ta vẫn dùng những ngân
hàng của người Pháp và người ngoại quốc. Từ mươi năm
nay, ở Sài Gòn có nhà Việt Nam ngân hàng (Sociéte

70