Page 67 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

châu theo gót các nhà truyền giáo gia tô đến xin thông
thương, từ đó cuộc quốc ngoại mậu dịch của ta mới bắt
đầu mở rộng phạm vi. Song sự thông thương vối ngoại
quốc dứt nổi không chừng cho nên nó không thành một
cuộc liên lạc thường xuyên vĩnh cửu. Năm 1637 người
Hòa Lan đến đàng ngoài (Bắc Việt) mở thương cuộc ở
Phô" Hiến, về tỉnh Hưng Yên, chuyên mua tơ lụa gạo
bắp của ta để chỏ đi bán ở Nam Dương quần đảo và
N hật Bản, rồi nhập khẩu những thứ dương hóa như
súng, đạn, diêm sinh và các thứ nỉ. ớ đàng trong (Trung
Việt) thì Hội An (Faifo) từ năm 1640 cũng thành một đô
thị buôn bán to, ngoài những hiệu buôn của người Tàu,
người Nhật, người Xiêm, lại có nhiều lái buôn Bồ Đào
Nha, Hòa Lan và Pháp, cảnh tượng buôn bán phồn
thịnh không kém gì Phô" Hiến. Năm 1750 một nhà du
lịch Pháp tên là Pierre Poivre đến Thuận Hóa, yết kiến
chúa Võ Vương chúa hứa để cho người Pháp được quyền
tự do buôn bán ở đàng trong, về sau vua Gia Long nhờ
Giám mục Bá Đa Lộc và các võ quan người Pháp mà
đánh được Tây Sơn, thông nhất nam bắc, nên để cho
người Pháp tới lui buôn bán dễ dàng trong nước. Đến
đời Minh Mệnh, Thiệu Trị có cuộc cấm đạo đuổi sứ nên
việc thông thương với người Âu bị đình. Cái chính sách
bê quan tỏa cảng ấy sẽ thành cái kết quả mất nước ở đời
Tự Đức.

Thương nghiệp hiện đại

Từ khi nưóc ta tiếp xúc vói các dân tộc Âu Tây, nhất
là từ khi thuộc Pháp, tình hình kinh tê" mở mang thì

69