Page 64 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

xưởng máy sắt những sở đóng tàu ở Hà Nội, Hải Phòng,
Sài Gòn, những sở máy chai, sở máy diêm, sở máy giấy,
sở thuốc lá, sở thuộc da, sở máy cưa, sở lò gạch, lò ngói
cùng lò đúc thì chỉ vừa cung cấp một phần nhu yếu ở
trong nưóc thôi. Đến như công cuộc máy điện dùng về
việc thắp đèn và việc thủy lợi thì đương có cơ phát đạt
dễ làm.
Hiện nay số thợ thuyền làm ở các sỏ công nghệ cơ khí
có chừng 150.000 người mà một phần ba là làm ở các
mỏ. Những thợ thuyền công nghệ tân thức ấy tuy có
pháp luật qui định nghĩa vụ về quyền lợi đốì với chủ
thuê, và có một vị quan Thanh tra lao động bảo hộ,
nhưng vì họ không có quyền tập hỢp và kết xã cho nên ở
trong tình trạng rã ròi họ thường không đủ sức để tự
bảo vệ quyền lợi. Từ năm 1937, Chính phủ Đông Pháp
cũng theo gương nưóc Pháp mà thi hành luật xã hội,
công nhân được hưởng thêm ít nhiều quyền lợi mới,
nhưng họ vẫn chưa được quyền tô chức Công đoàn như
lao động giói các nước tân tiến, mà chỉ được tô chức hội
ái hữu thôi. Đến như sự đồng minh bãi công (grève) là
một thứ lợi khí của công nhân thế giói thường dùng để
đối phó với chủ thuê, thì tuy nhà nước vẫn cấm, mà lao
động mỗi khi có điều bất bình vói chủ vẫn dùng đến để
yêu cầu chủ thuê đốỉ đãi vói họ khá hơn. Gần đây Chính
phủ có ý khuếch trương công nghệ bản quốc để chống lại
nạn nhân mãn, nhưng rồi sự cạnh tranh với công nghệ
nưốc Pháp có để cho công nghệ bản quốc được tự do
phát triển không?

66