Page 60 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

làm cho suy giảm.
Nhưng nguyên nhân trọng yếu khiến công nghệ nước
ta không phát đạt, từ xưa đến nay vẫn ở trong vòng
nhân tuần, là bởi nó chỉ là nghiệp phụ, một nghiệp bổ
trỢ cho nông nghiệp. Ngưòi dân quê làm ruộng xong rồi
mới làm công; nếu làm ruộng mà nên giàu thì họ bỏ hẳn
công nghệ cho những người nghèo cần phải kiếm chác
thêm vào sỏ đắc của nghề nông. Ta thường thấy những
đoàn thợ mộc hay thợ nề, những buổi nông khích thì đi
rong tìm việc, mà đến vụ nông thì lại về quê để làm
ruộng. Cũng có làng chuyên riêng một nghề như làng
Bát Tràng (Bắc Ninh) làng Đức Thọ (Thanh Hóa) làm
đồ gôm, làng Thiên Khúc, làng Vạn Phúc (Hà Đông)
làng Bảo An (Quảng Nam) dệt vải lụa, làng Đại Bái
(Bắc Ninh) đúc đồ đồng, làng Gò Năng (Bình Định) làm
nón dứa, nhưng đó phần nhiều là những làng ít ruộng
nên dân phải sinh hoạt bằng công nghệ. Công nghệ đã
là nghề phụ thì người thợ không lưu tâm để làm cho
nghề mình phát đạt. Họ cũng không cần nhiều vốh, mà
chỉ cần tay chân và một ít khí cụ thô phác là đủ. Những
vật liệu họ dùng, phần nhiều là vật liệu tự nhiên, như

tre gỗ mây ở trong rừng, hoặc đất đá ở đồng ở núi, hoặc
bông họ tự trồng, tơ họ tự kéo, ít khi phải mua vật liệu ở
xa. Các khí cụ ấy từ xưa đến nay vẫn y nguyên như thế.
Kinh nghiệm của người thợ chỉ dồn thành ngón khéo léo
của tay chân, chứ không thành được những cuộc cải
lương hay phát minh cơ khí để đỡ cho sức người như ở
Âu châu. Công nghệ của người Việt Nam là toàn dùng

62