Page 61 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

nhân công^^’. Người thợ thường có câu "lấy công làm lãi"
để tỏ ý rằng nếu họ không làm thì cũng phải ngồi không
(khi xong nông vụ) cho nên làm việc tốn bao nhiêu công,
mà lợi ít bao nhiêu họ cũng cứ làm. Cái kết quả rõ rệt
của sự tình ấy là cảnh nghèo khổ của bọn thủ công.
Những ngưòi đàn bà đan thúng mủng ỏ Nam Định làm
suốt ngày thâu đêm mà mỗi ngày chỉ kiếm được hai ba
xu; nghề dệt vải ở Nam Định hai người đàn bà cũng làm
khó nhọc như thế mà mỗi ngày cả cặp chỉ kiếm được 5
xu rưỡi^^^
Ó thành thị công nghệ cũng không phát đạt hơn ở
nhà quê mấy, nhưng ta thường thấy ở đấy những công
nghệ cần kỹ thuật phiền phức hơn để cung cấp những
khách dùng giàu có.
So sánh ba xứ Bắc, Trung, Nam thì công nghệ Bắc
Việt phát đạt nhiều hơn hết, điều ấy vì hai nguyên
nhân trọng yếu; một là bởi Bắc Việt đất hẹp người
nhiều, dân quê chỉ làm nghề nông không đủ sốhg nên
phải đua làm đủ thứ công nghệ'^'; hai là bởi Bắc Việt là
xứ có dân cư từ đòi thượng cổ, phần nhiều công nghệ đã
có từ một hai nghìn năm nay cho nên tinh xảo hơn ở các
xứ khác, ở Trung Việt thì các tỉnh Thanh, Nghệ, Quảng
Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, công nghệ cũng khá; còn
các tỉnh miền nam như Khánh Hòa, Bình Thuận thì

Thỉnh thoảng người ta cũng có dùng sức súc vật như dùng trâu để kéo
trục ép mía hay kéo xe nước, hoặc dùng nưỏc chảy để kéo xe nưóc. Những
khung dệt vải, dệt lụa, gấm, nhiễu, những bàn ép dầu, những xe nước là
khí cụ tinh xảo nhất.
Le Paysan du delta tonkinois của p. Gourou.
ở Bắc Việt ông P.Gourou tính có hơn trăm nghê' khác nhau.

63