Page 81 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

quan Chủ thu. về các môn chi thu, quan Chủ Thu cũng
phải có giấy của quan Bô" Chánh thì mới được xuất
nhập. Mỗi ngày quan Chủ thu phải khai rõ các món
xuất nhập để trình quan Bố, và mỗi tháng phải đệ tờ
bẩm nguyệt về bộ Hộ để báo cáo tình trạng của các kho.
Pháp luật qui định về tài chánh rất kỹ càng, quan Tổng
đốc có quyền bất thần khám kho và sổ sách, và năm
năm một, triều đình lại phái một quan Ngự Sử khâm
sai đi thanh tra. Cách tổ chức tài chính chu đáo ấy cốt
để cho quan lại không thể đạo dụng của công được.

T huế đinh

Thuê đinh, cũng gọi là sưu, thì theo đinh bộ hay hộ
tịch của mỗi làng mà bổ. ớ nước ta từ đòi Lý đã có lệ
mỗi năm khai hộ sô" (xưa gọi là đơn số) đàn ông 18 tuổi
gọi là hoàng nam, từ 20 tuổi trở lên gọi là đại nam.
Triều Trần cũng mỗi năm sửa lại hộ tịch. Song thuê"
thân ở hai triều ấy thì theo sô" ruộng của mỗi người mà
đánh, ai không có ruộng thì khỏi phải đóng.
Triều Hồ (1400) muôn trưng một triệu binh để cự với
quân Minh nên tra lại hộ sô" toàn quốc, phàm con trai từ
2 tuổi trở lên là phải vào sổ, sau tính sô người từ 15 đến
18 tuổi thấy nhiều gấp đôi ở đòi Trần. Thuê" đinh vẫn
theo đời trước, lấy ruộng làm ngạch.
Trong mấy năm nội thuộc nhà Minh thì hộ chê cũng
như điền chế, nước ta cũng phải theo lệ của Trung
Quốc, phàm dân đinh phải có một cái thẻ biên tên tuổi
hương quán, như thẻ căn cưóc ngày nay.
Triều Lê lại sửa hộ tịch nhiều phen, đến năm Hồng

83