Page 40 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

những miền đồng thấp, và ngăn nước mặn đừng tràn
vào; lo làm cho đất bãi biển bồi lấn và hết mặn; lo liên
lạc những hệ sông lón vói nhau để khiến cho thủy thế
quân bình. Ngày nay ở trung châu Bắc Việt, ta thấy hai
bên sông Cái có hàng mấy nghìn kilômét bò đê, khắp xứ
thấy ngang dọc dằng dịt biết bao nhiêu sông ngòi do
nhân công khai tạc, một dải bò biển hàng mấy huyện là
đất cướp lấn được của biển xanh, đó là những kết quả
tốt đẹp của công cuộc thủy lợi cần cù kiên nhẫn của dân
ta trải bao nhiêu thế kỷ.
Đê điều - Miền trung châu Bắc Việt nguyên nhờ sông
Nhị bồi đắp mà thành, nhưng sông Nhị chính lại cũng
là một mốĩ khủng khiếp cho nhân dân vì năm nào cũng
có lụt lón (Tháng sáu dương lịch bắt đầu có lụt). Đến
mùa lụt thì nước tràn ngập khắp cả vùng ở hai bên
sông, có chỗ trôi nhà cửa, chết ngưòi vật, thực là một
mốỉ hại lớn. Miền hạ bạn Bắc Việt lại còn thỉnh thoảng
có nạn thủy triều, nhưng không nguy mấy vì mặt đất
không thấp hơn mặt biển như ở nước Hà Lan. Song
thủy triều có thể làm tràn nước mặn vào ruộng, đó là
cái hại lớn nhất của nó.
ĐỐI với nạn nước lụt và nạn triều biển, chỉ có đê là trị
được. Bằng theo sử sách chép thì ta biết đê ở Bắc Việt có
từ xưa lắm. Sách Quận Quốc Chí chép rằng: "Quận Giao
Chỉ ở phía tây bắc huyện Long Biên (tức miền Hà Nội
ngày nay) có đê để giữ nước sông". Đến đòi Đường
(chừng khoảng từ 867 đến 875) Cao Biền đắp đê quanh
thành Đại La (tức Thăng Long) dài 2125 trượng để ngăn
nưốc sông. Đến đời độc lập vua Lý Nhân Tôn (1072-
1127) đắp đê Cơ Xá để giữ đất kinh thành (Thăng Long)

42