Page 36 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

danh của nhà nông không có ghi chép trong sử sách. Ta
chỉ biết rằng phưong pháp canh tác ngày nay xét bề
ngoài thì thấy đơn giản chất phác không thấy tiến bộ
chút nào, mà kỳ thực thì rất tinh tê thích đáng rất hỢp
với thổ nghi và hoàn cảnh ở nước ta, thực là kết quả của
một cuộc kinh nghiệm kiên nhẫn dồn chứa từ đời
thượng cổ.
"Nhiều nhà nông học nhận rằng khó lòng cải lương
kỹ thuật canh tác ấy cho hơn thế được*^^". Nhưng ta phải
hiểu rằng các kỹ thuật tinh tế ấy thích dụng ở những
miền đất hẹp người đông như xứ Bắc Việt và bắc bộ
Trung Việt, chỉ chú trọng về sự dùng hết địa lực chứ
không nhằm mục đích giảm nhẹ nhân công, cho nên có
nhiều nơi, ví như ở Nam Việt, người ta dụng công ít mà
một khoảnh đất đồng diện tích có thể sinh sản được
nhiều hơn, nhưng thực không có chỗ nào đất nghèo như
thế mà lại có được cái lượng sinh sản như thế'^^
Người ta thường chê dân Việt Nam có óc nhân tuần
không biết bỏ những phương pháp cũ rích mà theo mới,
nhưng họ có biết đâu rằng những phương pháp mới mà
họ nói đó, những phương pháp tôl tân của Âu châu,
không thể ứng dụng vào những thửa ruộng bàn tay ở xứ
ta đưỢc. Thực ra, mỗi khi sở Canh Nông có bày về cách
gì mới mà bổ ích thực như lựa giống, dùng giổhg mới
(lúa, mía) cắt cây chè, thì dân ta vẫn hoan nghênh lắm.
Nhân dân nước ta xưa nay chỉ ở những chỗ đồng thấp
đất bồi cho nên vốn chỉ nhò vào nông nghiệp mà sống, ớ
trung châu Bắc Việt và bắc bộ Trung Việt người nhà

Gaurou le Paysan delta tonkinois.
Xem thêm sách Le paysan du delta tonkinois của Gaurou.

38