Page 37 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

quê không bỏ hoang một mảnh đất cỏn con nào, mà một
chút đất phù sa mói bồi thêm cũng là thấy có dấu vết
canh tác. Cái kinh nghiệm về nông nghiệp mấy nghìn
năm nay đã khiến dân ta hiểu biết rất tinh tường
những tính chất của ruộng nương và sông ngòi trong xứ.
Những vấn đề sinh tử tồn vong của chủng tộc là thuộc
về nông nghiệp, như chiếm hữu đất đai, phân phối đất
bồi, khai khẩn đất hoang, cùng là việc thủy lợi, như
khai sông đào ngòi, đắp đê xây đập. Trải các triều vua
chính sách kinh tê chỉ chú trọng về nông, như việc quân
điền, khẩn hoang, hộ đê, nhà vua lại thường ra sắc
khuyên nông khiến các phủ huyện tổng lý phải khuyên
dân chăm giữ bản nghiệp. Nho giáo là học thuật của các
xã hội nông nghiệp lại chủ trương trọng nông khinh
thương*'^ mà xã hội ta, trong hàng tứ dân (sĩ nông công
thương) nghề nông chỉ đứng sau nghề sĩ, nghĩa là nông
dân chỉ đứng sau quan lại, mà ở trên cả công nhân và
thương nhân.

Phương pháp canh tác

Ta đã biết rằng phương pháp canh tác của dân quê
nước ta rất tinh tế và thích hỢp với thổ nghi cùng hoàn
cảnh. Ta cũng nên xét qua cái kỹ thuật trồng lúa xem
nó thê nào.
Về giốhg lúa hiện ở trung châu Bắc Việt có ít ra là ba
trăm thứ, hai trăm giốhg về mùa tháng mười, một trăm
giống về mùa tháng năm. Mỗi giốhg ấy có tính chất

( 1 ) Xem Khổng giáo phê bình tiểu luận của Đào Duy Anh.

39