Page 45 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

sông Ba Xắc. Đòi xưa, người Việt Nam và người khách
trú vào khẩn hoang ở Nam Việt đã đào được ít nhiều
sông ngòi nhưng từ khi Nam Việt thành thuộc địa Pháp
thì nhà nưóc lại đào thêm sông mới, hoặc sửa lại sông cũ
để cho nông dân, nhân tiết độ của thủy triều mà tháo
nước những nơi đồng lầy nước đọng và đem nước vào
những chỗ cạn khô.
Trong khoảng mười năm 1890-1900 mỗi năm lượng
đất khơi sông có đến 824.000 thước khốỉ; trong khoảng
mười năm 1920-1930, lượng trung bình đất đào mỗi
năm là 7.233.000 thước khối. Hiện nay những sông ngòi
chính có đến 1500 kilômét, còn các sông ngòi nhánh
cũng đương mở mang lần. Kết quả của công cuộc khơi
sông ấy to lón thế nào, cứ xem hồi năm 1880, ruộng ở
Nam Việt mói có 400.000 mẫu tây mà đến bây giò có
trên 2 triệu mẫu thì đủ biết.

Chính sách canh nông

ở nước ta nghề nông là bản nghiệp của nhân dân, mà
nhà nưóc cũng nhò vào đó mà trù quốc dụng, cho nên
đòi nào nhà nưóc cũng thi hành chính sách trọng nông.
Lịch triều thường có sắc khuyên nông và thường lo việc
đê điều và thủy lợi để bảo hộ và khuếch trương nông
nghiệp. Những năm m ất mùa lịch triều có lệ giảm hay
miễn th uế để dân quê đỡ khổ. Thỉnh thoảng nhà nước
lại dùng phép hạn điền và quân điền để cho quyền sở
hữu khỏi chênh lệch nhiều. Đòi Trần các người tôn thất
thường sai đầy tớ ra những miền đất bồi bờ biển, đắp đê
một vài năm cho hết nước mặn, rồi khẩn thành ruộng

47