Page 48 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

ruộng thường không có vốn nên phải đi vay. Cái tệ vay
nỢ lãi ở nhà quê là một mốỉ họa lớn cho nhân dân khiến
họ cả đòi phải hãm vào cảnh bần cùng, lại cũng là một
mổi trỏ ngại lớn cho sự phát đạt của nông nghiệp. Cái tệ
ấy ngày xưa vẫn có, mà ngày nay lại càng khốc hại hơn
nhiều.
Không rõ các tiền triều có phương pháp gì để giúp
nông dân cho đỡ nạn nỢ lãi ấy không, chứ đời Minh
Mệnh (1833) thì có sắc "khuyến quyên nạp" khiến các
quan tỉnh cho nông dân những miền cơ cận vay tiền và
lúa giống để làm mùa mới, đặt lệ thưởng phẩm phục, cò
biển, hoặc cho miễn sai, miễn dao, để khuyên khích
những người giàu có cứu giúp kẻ bần cùng.
Từ đầu thế kỷ hai mươi, Chính phủ thuộc địa cũng đã
dùng phương pháp để giúp đỡ nông dân. Buổi đầu có lệ
cho dân quê vay tiền của Đông Pháp Ngân hàng lấy
mùa màng hay ruộng đất làm bảo đảm. Người muốn
vay phải làm đơn nộp cho quan Công Sứ bản tỉnh là
người môi giới. Cách ấy không có công hiệu tôt nên
tháng septembre năm 1937 thì bãi.
Ó Nam Việt, Chính phủ cho lập những hội Tương tê
tín dụng (Société de Crédif agricole mutuel) ở mỗi tỉnh.
Vốn của hội do tiền hội viên góp, tiền hội viên gởi và
tiền dợ tín phiếu (reesscompte des effets) cho Đông
Pháp ngân hàng. Các hội ấy chỉ hành động ở trong
phạm vi các Canh Nông nghiệp đoàn (Syndicat agricole)
lập từ tháng Novembre 1912. Thực ra hội ấy chỉ lợi cho
những nhà đại nông, hay những người có thê lực được
vay tiền để khai khẩn những miền đất mói, kết quả
thành thổ địa phân phối chênh lệch quá chừng (87,5

50