Page 271 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

khi người nước ta học chữ hán thì ngôn ngữ lại thường
mưỢn những tiếng ở chữ hán. Nhà ngôn ngữ học gọi là
tiếng hán việt, khi thì giữ nguyên nghĩa chữ hán, khi
thì dùng sai nghĩa đi, cũng có khi thì hỢp vói ít nhiều
tiếng nôm thành một lời^^\ Những tiếng hán việt ấy
thường dùng nhất là những khi cần biểu diễn ý tứ trừu
tượng hay muốh đặt lòi lẽ trang nhã đài các.
Tiếng hán việt dùng vào Việt ngữ đã lâu. Trong một
bài văn bia ở núi Hộ Thành Sơn tỉnh Ninh Bình về năm
1343 mà trường Viễn đông bác cổ phát kiến được, và
trong những bài thơ nôm xưa nhất còn truyền lại là
những bài giễu vua Trần Anh Tôn về việc gả Huyền
Trân Công chúa đã thấy có dùng tiếng hán việt. Khi
quốc văn mới thành lập, các nhà văn nước ta mói viết
văn bằng tiếng nước nhà, rất hay dùng xen chữ hán, mà
những chữ ấy lần lần sẽ thành tiếng hán việt. Ta cứ
xem những bài quốc ván xưa, như Gia Huấn ca và Hồng
đức quốc âm thi tập thì đủ rõ.
Những tiếng tàu và chữ hán khi đã dùng vào Việt
ngữ thì theo những nguyên tắc nhất định của ngôn ngữ
học mà biến đổi theo âm luật và ngữ pháp Việt ngữ.
Những điều ấy nhà ngữ học H. Maspero đã nghiên cứu
rõ ràng, ở đây không thể thuật bày kỹ được.
Từ khi nước ta tiếp xúc vối người Pháp thì ngôn ngữ
lại chịu ảnh hưởng mới mà mượn thêm nhiều tiếng
trong Pháp ngữ. Buổi đầu thì mượn tiếng thuộc về các
đồ dùng và các chức nghiệp mói mà ngôn ngữ ta không

Ví dụ: Cương thường, lịch sự, nhã nhặn, khinh rẻ, bỗng nhiên, bất thình
lình.
273