Page 269 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

trăm nết" tức là cái nghĩa vụ chủ yếu của người ta. Đôl
vói bản thân ta thì đạo hiếu khiến ta phải sửa mình và
giữ gìn thân thể, trau dồi tâm hồn để thò cha mẹ tổ tiên;
đối vói người ngoài, với người trên kẻ dưới, ta phải có
đức trung thứ; cũng là ở trong phạm vi đạo hiếu cả. Đạo
hiếu ấy, phụ huynh cũng thường đem khuyên dạy con
em, nhưng phần nhiều là do kinh nghiệm hàng ngày, do
những điều nó tai nghe m ắt thấy ở xung quanh mà tạo
thành cho nó một cái quan niệm về gia đình luân lý.
Đến khi nó lớn, vào trường học thì những điều thầy dạy,
những sách học đều bồi đắp thêm cho nền luân lý tôn
pháp ấy, mà suy rộng ra đến nghĩa vụ của người ta đối
với nước với vua. Câu tục ngữ "tiên học lễ hậu học văn"
đủ biểu minh cái tinh thần của phép giáo dục trọng
luân lý ấy.
Sự giáo dục ở gia đình đốì với con trai và con gái đều
có công dụng như nhau, song ngay từ khi nhỏ nó cũng
đã cảm thấy cái thói trọng nam khinh nữ, như con trai
thì được rong chơi hay đi học, mà con gái thì phải giữ
em hay giúp mẹ làm việc nhà; con trai thì được giúp đỡ
cha mẹ trong việc tế tự gia tiên, mà con gái thì chỉ phải
nấu nướng ở trong xó bếp.
Những nhà nho nghiệp lại thường đem những sách
Gia Huấn Nữ tắc^'^ để dạy con em. Những sách ấy phần
nhiều viết bằng quốc văn có vần cho con trẻ dễ nhớ, đại
khái đốỉ vói con trai thì dạy những nghĩa vụ với cha mẹ,
họ hàng, làng nước và đạo kính thầy trung vua, đổĩ vói
con gái thì dạy tứ đức, nghĩa là dáng dấp đứng ngồi và

Gia huấn ca của Nguyễn Trãi; Nữ tắc diễn nôm có một bản của Trương
Vĩnh Ký dịch.
271