Page 238 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương
P. 238

th ất  truyền  nhưng  theo  sách  Việt  sử  tổng  luận  thì  ta
    biết  được  rằng  "Cái  học  ông  là  cùng  lý,  chính  tâm,  trừ
    tà, cự bế"P
       ở   đòi Lý và đòi Trần triều đình lại đặt khoa thi Tam
    giáo  (nho,  phật,  lão),  xem  thế đủ biết không những nho
    học  và  phật học  thịnh  hành,  mà  lão  học  cũng không bị
    bài  xích.  Ó  hai  đòi  ấy,  người  ta  đưdng chịu  ảnh  hưởng
    của tư tưởng "tam giáo đồng nguyên". 0  Trung Quốc thì
    từ đòi Tam quốc Vương Bật cho sách Lão tử và Chu dịch
    là  một loại,  đến  Nam  Bắc triều các nhà đạo học cho lão
    học  với  phật  học  vốh  là  một  dòng;  rồi  đến  đòi  Tấn  có
    sách Du đạo thiên xưóng luận  điệu "nho phật nhất trí",
    th ế là bắt đầu tư tưởng tam  giáo đồng nguyên. Tiếp đến
    Vương Thông đòi Tùy, tuy là một nhà nho thuần túy mà
    cũng cho tam   giáo là  đồng nhất.  Sang đòi Đường thì tư
    tưởng  ấy  cũng  phổ thông  lắm;  Lưu  Mật  làm  sách  Nho
    Thích  Đạo bình  tâm  luận  cũng  nói về lẽ  tam  giác  đồng
    nguyên. Tư tưởng ấy đã ảnh hưởng đến học giói nưốc ta,
    cho nên ở đời Lý Trần nước ta cũng tôn trọng cả ba giáo
    nho,  phật,  lão.  Ta có thể  gọi đòi  ấy là  thòi  đại tam  giáo
    đồng tôn vậy.


                 IV -  THỜI ĐẠI NHO HỌC ĐỘC TÔN


       Nửa  triều  Trần,  từ  đời  Chu  An  nho  học  đã  bắt  đầu
    thắng phật học.  Nhưng sang đời Lê,  đòi Nguyễn thì nho
    học  mới  chiếm  được  địa vị  độc  tôn.  Hai triều  ấy  đều  có
    pháp  luật  nghiêm  khắc  đốỉ  với  các  nhà  tu  hành  phật




      Cùng lẽ, chính lòng, trừ thuyết tà, cự nết bậy.
    240
   233   234   235   236   237   238   239   240   241   242   243