Page 218 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương
P. 218

những  hiện  tượng  trong  vũ  trụ  như  nhật  nguyệt  tinh
   vân,  tứ thòi lưu  hành, cùng những hiện  tượng trong xã
   hội,  quốc gia và gia tộc,  đều có một cái  lý hồn nhiên chi
   phốĩ.  Song người ta không phải ai cũng có tính chất hỢp
   với thiên  lý ấy hoàn toàn.  Kẻ tiểu nhân và bậc  quân tử
   và thánh nhân khác nhau là theo cái trình độ khắc phục
   nhân  dục  mà  theo  thiên  lý.  Trong  loài  người  gần  với
   thiên  lý  nhất  là  thánh  nhân  rồi  đến  quân  tử,  cho  nên
   thánh  nhân  là  người  được  tròi  uỷ  cho  cái  thiên  chức
   thống  trị  nhân  dân,  tức  là  thiên  tử,  còn  quân  tử  là
   những  người  giúp  vua  mà  cai  trị  nhân  dân,  tức  là  các
   quan.  Theo  học  thuyết  ấy  thì  quan  lại  chỉ  biết  mệnh
   vua,  mà vua chỉ biết mệnh Tròi,  cho nên chỉ vua và các
   quan được tê Tròi, còn nhân dân chỉ  được  thò tổ tiên và
   quỉ thần. Mỗi nám vua phải ngự đến đàn Nam giao là tế
   đàn hình tròn xây ở phía  nam  cung thành  để  tế Tròi  là
   gốc sinh thành của vạn vật.  Nghi thức lễ  Nam  Giao  đại
   khái như thê này:
      Trước  hết  tòa  Khâm  Thiên  giám  phải  chọn  ngày  tốt
   trong  tháng  hai  tâu  lên  vua  rồi  vua  uỷ  cho  một  quan
   khâm  sai  làm  lễ  cáo  trước  vói  Tròi  Đất.  Bộ  Lễ  bắt  đầu
   sửa  soạn  bài  trí  Tế Đàn  và  Trai  Cung,  cùng  chuẩn  bị
   nghi  trượng  để  rước  vua  ngự  tế.  Bốh  ngày trước  kỳ  đại
   lễ  thì  bộ  Lễ  rưốc  tượng  đồng  nhân  (biểu  hiện  trai  giới)
   vào hoàng cung và  tâu  vua bắt  đầu  giữ  trai  giới.  Trước
   một  ngày  các  quan  văn  võ  rước  tượng  đồng  nhân  cùng
   vua tự điện Cần Chánh  đến Trai  Cung,  nghi trượng rất
   long trọng.  Đến  giò Tí (nửa  đêm)  ngày  đại  lễ,  các  quan
   bộ Lễ chỉnh bị lễ vật ở Tế đàn rồi đến canh năm thì vua
   mang cổn  miện,  hai tay cần  hốt  trấn  khuê,  lên  kiệu  tự


   220
   213   214   215   216   217   218   219   220   221   222   223