Page 216 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

tư cách một vị thiên tử mà đi tu làm hòa thượng; hoàng
hậu cũng đi tu làm ni cô, dùng các vương công đi tu làm
tăng chúng; thì đủ thấy, phật giáo bấy giờ thịnh hành
thê nào.
Sang triều Lê thì phật giáo bắt đầu suy, mà nho giáo
độc thịnh. Suốt triều Lê đến triều Nguyễn, tuy trong
phật giáo cũng thỉnh thoảng xuất hiện ít nhiều vị cao
tăng mà dân gian cũng vẫn sùng tín, song triều đình thì
độc tôn nho giáo nên đối vối phật giáo cũng như đối với
đạo giáo có ý kỳ thị. Chế độ triều Lê buộc những người
theo phật giáo và lão giáo phải thi kinh điển của các
giáo ấy, ai thi trúng thì mới được phép làm thầy tăng và
thầy pháp, nếu hỏng thì phải về tục làm ăn. Vua Lê
Thánh Tôn lại cấm không cho làm thêm chùa mới. Pháp
luật triều Nguyễn cũng buộc rằng thầy táng và thầy
pháp phải có phép bộ Lễ mới được tu hành'^\
Gần đây ở trước cảnh tượng suy đôn của phật giáo,
một sô" người trí thức và phú quí đứng ra chủ trương
chấn hưng phật giáo. Hiện nay ở khắp ba phần đều có
hội xã làm cơ quan cho việc chấn hưng ấy. 0 Bắc Việt
thì có Phật Giáo hội, ở Trung Việt thì có Phật Học Hội, ở
Nam Việt thì việc chấn hưng phật giáo không được
thống nhất nên đồng thòi có rất nhiều tôn phái.

*
* *

Hoàng triều luật lệ, điều 75.
218