Page 210 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

phụng ở trong long ngai hay long khám, trên hương án
có hòm sắc chứa sắc phong và kim sách, cùng những đồ
thò như tam sự, ngũ sự, đài rượu, quả trầu V.V.. ó trước
thì các đồ nghi trượng và lỗ bộ, như loan giá, long đình,

bát bửu, cờ quạt, tàn tán V.V..
Vị thần thò ỏ đình có khi là thiên thần, như thần Tản
Viên, thần Phù Đổng, thần Chử Đồng Tử, có khi là
nhân thần hay phúc thần, như Trưng Trắc, Trưng Nhị,
Lý Ông Trọng, Phạm Ngũ Lão. Những người sáng lập
ra làng, hay những ông quan có ơn vối làng khi chết
thường cũng được thò làm thần, như Nguyễn cẩn lập ra
làng Đông Lâm ở Hải Dương, Hoàng Cao Khải lập ra ấp
Thái Hà ở Hà Đông, Nguyễn Công Trứ lập ra các làng ở
hai huyện Kim Sơn và Tiền Hải ở Ninh Bình và Thái
Bình. Lại còn một thứ thần là người thường mà chết bất
đắc kỳ tử được giò thiêng thì cũng được người ta thò làm
thần, vì thế mà có những thần Ăn trộm (Lộng Khê,
huyện Phụ Dực, tỉnh Thái Bình), thần Trẻ con (làng
Đông thôn, huyện Hoàng Long, tỉnh Hà Đông) thần

Chết nghẹn, thần Tà dâm V.V..
Sự tích của mỗi vị thần có ghi chép ở trong thần tích
(hay kinh sách) dân làng giữ rất kín ở một nơi với thần
sắc của vua ban cho. (Thần sắc có ba bậc: Thượng Đẳng
thần, Trung đẳng thần, Hạ đẳng thần). Thỉnh thoảng có
làng không có vị thần nào ỏ trong các hạng thiên thần
và nhân thần kể trên mà thò, thì thò tam vỊ thổ thần ở
bản thổ.
Cũng như gia đình đối vói tổ tiên, hương thôn đối với
thần làng, gặp những ngày huý cùng các ngày tuần tiết
trong một nám thì phải cúng cấp. Thường trong một

212