Page 209 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

thò thần Thổ Công là thần bản thổ cùng thần Táo Quân
là thần bếp núc. Khi trong nhà có việc rủi ro, người ta
thường làm lễ cúng thổ công để cầu phù hộ. Phàm
những tuần tiết trong năm khi nào trong nhà cúng bái
tô tiên thì cũng có lễ riêng để cúng Thổ Công.
Lễ Táo Quân thì ngày 23 tháng chạp là lễ quan trọng
nhất gọi là lễ "đưa ông Táo". Tục truyền rằng ngày ấy
Táo Quân lên chầu tròi để tâu việc thiện ác của nhân
gian, người ta thường mua cá chép mà lễ để làm ngựa
cho Táo Quân cưỡi mà lên tròi.

Tế tự ở hương thôn

Tê tự ở hương thôn thì có sự thò thần Thành Hoàng,
thò Thổ Địa và thò Phật. Làng nào cũng có một cái nhà
chung vừa là nơi thò thần, vừa là nơi tụ hội của dân.
Đốĩ với dân làng, thần Thành Hoàng là biểu hiệu của
lịch sử, phong tục, đạo đức, pháp lệ cùng hy vọng chung
của cả làng lại cũng là một thứ quyền uy siêu việt, một
mốì liên lạc vô hình, khiến cho hương thôn thành một
đoàn thể có tổ chức và hệ thống chặt chẽ. Đình làng lớn
thường có một tòa nhà hình chữ T phần dọc là đình
trong (hậu cung hay nội điện) là chỗ thâm nghiêm để
thò thần, phần ngang là đình ngoài (tiền tế hay đại bái)
chia làm ba khoảng, giữa gọi là trung đình là nơi tê tự,
hai bên gọi là tả gian và hữu gian, ở trong có bàn thò
Thổ Địa, hoặc thờ bộ hạ của thần, hoặc thờ Hậu Thần,
ơ hai bên tả hữu có hai hành lang là chỗ dân làng sửa
soạn lễ vật để cúng.
Trong hậu cung có tượng hoặc bài vỊ của thần an

211