Page 165 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

có tứ thân phụ mẫu m ất thì trong họ phải góp tiền hay
thóc gạo để giúp tang chủ, cùng là phải mặc đồ tang
phục mà tế và đưa. đám, họ hỉ cũng do người trong làng
tổ chức để khi một người có việc hôn nhân hay việc vui
mừng khác thì trong họ góp tiền để sắm lễ vật đi mừng;
họ ăn tết, người cầm cái họ mỗi tháng đi thu mỗi người
chơi họ vài ba tiền, hay một vài quan, lấy sô^ tiền ấy ra
sinh lợi rồi cuối năm đem hết ra để hàng hội mua bò
lợn, đong gạo làm bánh, mà phân phát cho mỗi người
một phần để ăn tết.
Cứ xem những cách lập họ tư cấp như th ế thì thấy
tuy xưa kia pháp luật hạn chế (điều 158 luật Gia Long)
quyền tụ tập ở dân thôn, th ế mà dân ta cũng lập được
nhiều đoàn thể để giúp đỡ nhau. Duy bỏi nưốc ta là một
nước nông nghiệp cho nên sự lập hội kết xã ấy ít chú về
đường hoạt động kinh tế, mà chỉ thường trọng sự tương
tế thôi.
Từ khi nước ta thuộc Pháp thì những sự nghiệp cứu
tế và tương tê xưa dần dần tiêu tán. Những sự nghiệp
mới của Truyền giáo hội, của Nhà nưóc, cùng của tư
nhân thì đương phát triển dần, nhưng thực ra thì chưa
đủ thay được những sự nghiệp xưa phần nhiều lấy xã
thôn làm gốc. Hiện nay Truyền giáo hội, thiên chúa đã
mở được nhiều sở để cứu giúp những trẻ con đau ốm, trẻ
con mồ côi, cùng những người già yếu tậ t nguyền. Công
việc cứu tế của Nhà nước thì có những bệnh viện, dưỡng
lão viện, tàn phế viện, nhà thương điên, nhà thương
phung, trường học người mù, sở bảo hộ nhi đồng V .V ..
Công cuộc tư nhân thì có những hội Hợp thiện ở Hà Nội,
hội Hồng thiện ỏ Nam Định, Hội Lạc thiện ở Trung

167