Page 160 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

bậc, một là toàn hạt cơ quan chung cho cả cõi, hai là các
địa' phương cơ quan riêng cho mỗi xứ.
Cơ quan hành chính toàn hạt ở dưới quyền bính của
quan Toàn quyền (Gouverneur Général) là đại biểu của
Chính phủ Pháp, có quyền lập qui (pouvoirs
réglémentaires) và quyền tự ý xử lý các việc hành
chính, tài chính, kinh tế và trị an. Thứ đến một vị Tổng
bí thư (thường gọi là quán Phó Toàn quyền) xử lý mọi
việc do quan Toàn quyền uỷ thác. Ngoài ra, quan Toàn
quyền còn có những người giúp việc khác đứng đầu
những nha môn toàn hạt (Services généraux) là các
quan Tài chính giám đốc. Học chính giám đốc, Tư pháp
giám đốc, Công chính tổng thanh tra, Công khoáng tổng
thanh tra. Y tế tổng thanh tra, Nông lâm tổng thanh
tra, Bưu chính giám đốc, Công an giám đốc, Quân sự
tổng tư lệnh và Hải quân tư lệnh.
Trong việc cai trị, quan Toàn quyền còn có hai nghị
hội lớn hiệp trỢ: một là Hội đồng Chính phủ gồm các
quan lại thượng cấp, nghị viên Nam Việt và các uỷ viên
ở Thượng hội đồng thuộc địa; hai là Đại hội đồng kinh tê
tài chính, gồm những đại biểu do các hội nghị địa
phương của người Pháp và người Nam cử ra. Ngoài
quyền hạn tư vấn, Đại hội đồng còn có quyền thảo nghị
về những vấn đề gián tiếp thuế, trừ ra quan thuế.
Về phương diện hành chính địa phương thì mỗi xứ có
một quan thủ hiến, ở dưới quyền quan Toàn quyền
Đông Pháp, nhưng cũng có đủ quyền tự ý xử đoán về
những vấn đề hành chính, kinh tê và trị an. ớ Nam
Việt, quan Thống đốc có hai nghị hội hiệp trợ trong việc
cai trị, một là Hội đồng tư mật chỉ có quyền tư vấn, hai

162