Page 152 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

tỉnh thì có thể thượng không về bộ, nhưng nếu xét đơn
kêu không căn cứ thì lại phải tội nặng thêm. Sau khi
tỉnh bộ phán quyết rồi nếu ai còn có điều oan ức thì có
thể khống cáo lên ty Tam Pháp, gồm Đại Lý Tự, hội
đồng với Hình Bộ và Đô Sát Viện. Cứ mỗi tháng, ngày
mồng sáu, mười sáu và hai mươi sáu tòa Tam Pháp
khai hội đồng ỏ Công Chính Đường để thu các khống
đơn, hoặc không gặp ba ngày ấy thì người không cáo
đến trước cửa tòa đánh trống để đưa đơn xin tòa thẩm
nghĩ. Nhờ thủ tục đặc biệt ấy mà tránh được nhiều án
bất công.

*
* *

Xét pháp luật xưa nay của nước ta có bốn tính chất
sau này là đặc biệt:
Điều thứ nhất: Vua là chủ tể trong nưóc cho nên chủ
quyền chỉ ở trong tay vua. Vì cái nguyên lý chủ quyền
duy nhất ấy cho nên các quan, người phụng mệnh thay
mặt vua, đồng thòi giữ cả quyền hành chính và quyền
tư pháp. Song về những án tước đoạt tự do trở lên thì
phải tâu vua: ông quan nào làm án không theo pháp
luật thì bị trừng phạt.
Điều thứ nhì: Pháp luật nước ta chỉ trọng về hình
luật, chứ không can thiệp đến dân luật, thản hoặc có
những điều thuộc về dân sự thì chỉ thấy định cách trừng
phạt chứ không định qui tắc cho dân theo. Bởi vậy
những chuyện về dân sự thì thường do gia đình và tổng
lý xử phân, chức huyện gì mà đã kiện đến quan phủ

154