Page 97 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

N guyên Thanh Tuân

mỹ với một cảm quan thẩm mỹ cao. Cuộc sông đó mang cái
lý tính thực dụng của Nho giáo, cái tâm lý - đạo đức thực
hành của Phật giáo, cái cá thể tự do cùng ảo tưởng và lý
tưởng vô vi của Đạo giáo trong môi trường thiên nhiên gắn

bó Tròi - Đất - Người đã tạo nên nếp spng, nếp cảm (nghĩ),
lẽ sốhg trung dung. Cái nếp sông, nếp cảm, lẽ sốhg đó
nhấn mạnh sự thống nhất của cái thiện nội tâm và cái mỹ
ngoại hình, phản đối sự biểu hiện mâu thuẫn giữa danh và
thực với tiềm năng cảm xúc chân, thiện, mỹ rất phong phú
của nhân cách. Do đó tư tưởng, nếp sống văn hóa người

Việt Nam nhìn chung có vẻ ứng xử bề ngoài trầm lắng,
nhưng lại tràn đầy những cảm xúc chân, thiện, mỹ tận nơi
sâu thẳm của tâm hồn và trí tuệ con người.

Sự tiếp biến, tích hỢp cái lý, dù đó là chủ nghĩa duy
lý Đề các trong thời kỳ Pháp là để cái tình nghĩa Việt
Nam không rơi vào trạng thái cảm tính - trực tiếp, mà
tỉnh táo hơn do được thăng hoa trên nền tảng và bề dày

tri thức Đông - Tây kim cổ. Làm giàu tư duy lý tính, triết
học là để ứng xử thấu tình đạt lý; hay như Hồ Chí Minh
viết: "Hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin là phải sống với nhau

có tình, có nghĩa. Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sông
không có tình, có nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa Mác
- Lênin được"*^'.

’ Hồ Chí Minh. Toàn tập, Nxb Chính trị Quốc gia. Hà Nội, 1996, t.l2, tr.544.