Page 76 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay

X )ă n £ ó a tíwy x ử T ) i ệ i O G im Ẻ ì ệ n n a ^

thức tư duy trực quan, thể nghiệm lâu dài, bỗng chốc giác
ngộ. Phương thức tư duy trực giác đặc biệt coi trọng tác
dụng của cái tâm, lấy tâm để bao quát đổĩ tượng nhận
thức, coi tâm là gốic của nhận thức.

Tư duy trực giác rất ít đi sâu phân tích quá trình tác
động của "tâm", cũng không chứng minh bằng suy lý sự
giác ngộ của tâm, mà chỉ mô tả trực tiếp sự giác ngộ không

liên tục của linh cảm. Từ chỗ nhấn mạnh tính chính thể
hỢp nhất của các nguyên lý và phạm trù, mà không tìm
hiểu sự khác biệt về bản chất giữa chúng với nhau, nên tư
duy trực giác chỉ dựa vào "tâm" nhằm thỏa mãn quan điểm

chỉnh thể mơ hồ của sự cảm nhận.
ở phương Đông, vô luận Phật giáo, Nho giáo hay Đạo

giáo đều hưống vào các mối thống nhất hài hòa quán
xuyến trong thế giới như: thiên nhân hỢp nhất, tri hành
hỢp nhất, thể dụng như nhất, tâm vật dung hỢp, nội ngoại
không cách biệt, cảnh và tình hỢp nhất v.v... Thuyết
"Thiên nhân hỢp nhất" bắt nguồn từ Khổng, Mạnh và dần

dần trở thành mệnh đề trung tâm của nguyên lý phương
Đông về sự hài hòa thống nhất, về "cái Một" của thế giới.
Theo thuyết này thì thiên nhiên và con người, vật và vật...
có mối liên hệ lẫn nhau, cho nên cần giữ trạng thái cân

bằng, hài hòa giữa chúng. Trạng thái cân bằng là quy luật
phổ biến trong vũ trụ. Thuyết "Trung dung" được coi là

77