Page 216 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

Đến năm 1982, nông dân trồng cacao chỉ nhận được 6% giá mà cacao do họ sản xuất
ra được bán trên thị trường thế giới. Vì vậy, động cơ chuyển lậu cacao sang các nước

láng giềng để bán với giá thế giới trở nên rất lớn. Con người, ai cũng hành động vì
động cơ. Cố gắng đánh đổ những động cơ đó, vị tướng quân đội của Ghana lúc đó là

Jerry Rawlings đã đề ra án tử hình cho “các tội danh kinh tế” như buôn lậu.

Như chúng ta đã thấy trong chương trước, vào thời đó ở Ghana không phải chỉ có
người trồng cacao phải chịu đựng khó khăn. Trong 20 năm liền của thời tồn tại chênh
lệch giá trên thị trường chợ đen cao, thu nhập của một người dân Ghana trung bình đã

bị giảm sút gần 30%.

Mức chênh lệch tỷ giá ở Ghana đạt đến mức cao kỷ lục như vậy là do sự kết hợp của
một loạt các chính sách sai lầm. Tỷ giá danh nghĩa luôn được giữ cố định. Chính phủ

đã cố bù đắp cho thâm hụt ngân sách bằng cách in thêm tiền, do đó, làm bùng nổ lạm
phát. Các nhà xuất khẩu trốn tránh việc giao nộp các khoản ngoại tệ thu được nên con

số xuất khẩu chính thức giảm nhanh. Đến năm 1982, tỷ giá hối đoái chính thức đã trở
nên giả dối đến độ giá cả ở Ghana gần như không hề tăng khi xảy ra việc phá giá đồng

tiền.
Khi xem xét số liệu của các nước khác, chúng ta cũng nhìn thấy những ảnh hưởng tiêu

cực tương tự của chênh lệch tỷ giá thị trường chợ đen. Những nước có chênh lệch tỷ
giá thị trường chợ đen cao hơn 40% trong một vài năm có mức tăng trưởng bình quân

đầu người trung bình là 0,1% mỗi năm trong cùng những năm đó. (Những nước có
mức chênh lệch tỷ giá thị trường chợ đen bằng 0 tăng trưởng trung bình 1,7% trong

cùng kỳ). Đặc biệt, những chính phủ quá tồi đã để chênh lệch tỷ giá thị trường chợ
đen vượt qua mức 1.000% có mức tăng trưởng trung bình là -3,1% mỗi năm. Bảng

11.1 chỉ ra những giai đoạn mà chênh lệch tỷ giá thị trường chợ đen vượt ngưỡng
1.000%.

Có sự liên đới mạnh giữa mối quan hệ giữa chênh lệch giá trên thị trường chợ đen cao
và tăng trưởng âm. Chúng ta hãy cùng giả sử rằng chênh lệch giá trên thị trường chợ

đen là nguyên nhân của tăng trưởng thấp. Như vậy, một chính phủ tồi sẽ rất dễ xóa bỏ

những động cơ tăng trưởng như giữ cố định tỷ giá hối đoái danh nghĩa khi có lạm phát
cao cho đến khi nó đạt đến mức chênh lệch giá trên thị trường chợ đen khổng lồ.
Tạo ra thâm hụt ngân sách cao: câu chuyện về bộ ba khủng hoảng

Mexico chứng kiến thời kỳ ổn định kinh tế vĩ mô suốt từ năm 1950 đến năm 1972,

216