Page 214 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

phải vào việc tạo ra những tài sản mới. Cố gắng duy trì mức độ tăng trưởng bình
thường trong thời lạm phát cao cũng giống như cố gắng chiến thắng trong cuộc thi

nhảy xa Olympic khi bạn phải nhảy bằng một chân vậy.
Trên thực tế mọi việc có diễn ra đúng như vậy hay không? Để người đọc khỏi phải

chờ đợi câu trả lời, tôi có thể nói rằng diễn biến của tăng trưởng trong thời lạm phát

cao không phải là những trải nghiệm vui vẻ. Trong một mẫu bao gồm 41 cuộc khủng
hoảng lạm phát cao (ở mức trên 40%), những con số sau đây là mức tăng trưởng trên
đầu người trước, trong và sau một khủng hoảng lạm phát:

Trước cuộc khủng hoảng: 1,3%

Trong thời gian khủng hoảng: -1,1%
Sau khủng hoảng: 2,2%

Chúng ta có thể thấy rằng những gì xảy ra ở Israel không phải là tiêu biểu. Mức độ
tăng trưởng giảm đáng kể trong thời lạm phát cao, nhưng sau đó đã hồi phục tốt. Mẫu

hình này bền vững với những định nghĩa khác nhau của các khái niệm trước, trong và
sau khủng hoảng; nó có giá trị ngay cả khi đã loại bỏ những ví dụ cực đoan; và nó có

giá trị trong cả những thời điểm khác nhau nữa. Lạm phát tạo ra những động cơ tồi
cho tăng trưởng; con người, ai cũng hành động vì động cơ và tăng trưởng vì thế đã bị

giảm sút theo. Từ đó, chính phủ có thể dễ dàng bóp chết tăng trưởng bằng cách in thật
nhiều tiền để tạo ra lạm phát cao.

Tạo ra mức chênh lệch giá trên thị trường chợ đen cao
Khi tôi đang dạo chơi ở bãi biển Negril ở Jamaica để nghỉ ngơi sau một hợp đồng tư

vấn ở Kingston, một nhà kinh doanh địa phương đã đưa ra cho tôi một lời đề nghị hấp
dẫn. Ông ta đề nghị đổi đô-la Jamaica lấy đô-la Mỹ của tôi với tỷ giá 65%, cao hơn tỷ

giá chính thức mà tôi nhận được ở khách sạn. (Bởi vì một giao dịch như thế vi phạm
luật pháp Jamaica, tôi sẽ không nói cho bạn biết là tôi có chấp nhận lời đề nghị của

ông ta hay không). Nhưng tại sao ông ta lại đề nghị như vậy?
Chính phủ Jamaica không cho phép công dân của mình mua đô-la Mỹ ngoại trừ

những khoản nhỏ để đi du lịch. Người Jamaica rất muốn giữ đô-la Mỹ để tự bảo vệ

trước rủi ro mất giá của đô-la Jamaica, nên cầu đô-la Mỹ cao hơn rất nhiều lần so với
mức cung được phép qua các kênh chính thức ở mức tỷ giá chính thức. Tỷ giá chính
thức không định giá đô-la Mỹ cao như giá trị mà người Jamaica đặt cho đồng đô-la

Mỹ, chính vì thế nên mới có việc vị doanh nhân kia sẵn sàng trả giá cao hơn cho tiền

214