Page 198 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

của tăng trưởng.
Sự bất ổn của tăng trưởng đóng thêm một chiếc đinh vào quan tài của chủ nghĩa tư

bản, về cả vốn con người cũng như vốn vật chất. Đầu tư vào vốn vật chất – nhà máy,
máy móc – khá ổn định theo thập kỷ. Đầu tư của thập kỷ trước giải thích 77% đầu tư

của thập kỷ này. Đầu tư vào giáo dục cũng tương tự như vậy. Tỷ lệ học sinh học tiểu

học của thập kỷ trước giải thích 78% tỷ lệ nhập học của thập kỷ này. Giáo dục trung
học thập kỷ trước giải thích được 85% thập kỷ này. Thế nhưng, mức tăng trưởng thập
kỷ trước lại ít liên quan đến mức tăng trưởng của thập kỷ này.

Sự bất ổn trong tăng trưởng cũng kéo dài. Hãy so sánh xếp hạng về thu nhập trên đầu

người của một nước qua hai giai đoạn 1870-1930 và 1930-1992, chúng ta sẽ thấy có
những thay đổi đáng kể. Ví dụ, trong số 27 nước có đủ số liệu thì Argentina có mức

độ tăng trưởng cao nhất trong giai đoạn 1870-1930, nhưng sụt hẳn trong giai đoạn
1930-1992. Đi theo chiều ngược lại thì có nước Ý, chỉ xếp thứ 15 giai đoạn 1870

1930, nhưng nhảy lên thứ 2 giai đoạn 1930-1992.
Xu hướng quay trở lại giá trị trung bình

Nếu như tăng trưởng kinh tế hoàn toàn là do may mắn thì chúng ta sẽ không thể dự
báo được. Tuy nhiên, vẫn có một cách để dự đoán ngay cả khi may mắn quyết định tất

cả. Hãy thông báo với tất cả bạn bè là bạn chắc chắn tốc độ tăng trưởng kinh tế của
nước X sẽ giảm còn nước Y lại tăng. Bạn sẽ gần như chắc chắn đúng kể cả nếu tăng

trưởng của tất cả các nước hoàn toàn là do ngẫu nhiên.
Làm sao bạn có thể làm được điều này? Nếu bạn được quyền lựa chọn nước X và Y,

hãy chọn nước X – nước có khả năng sụt giảm tốc độ tăng trưởng, là một nước có tốc
độ tăng trưởng kinh tế nhanh nhất thế giới năm nay. Ngược lại, chọn nước Y là nước

tăng trưởng chậm nhất. Nếu như tăng trưởng là ngẫu nhiên thì tăng trưởng chậm quá
hay nhanh quá sẽ khó có thể lặp lại ở chính hai nước đó. Vì vậy, tăng trưởng kinh tế ở

X sẽ giảm, còn ở Y sẽ tăng. Đây là xu hướng quay trở lại mức tăng trưởng trung bình.
Tôi đã sử dụng mẹo này để dự đoán trong một ấn phẩm năm 1995 có tên là The

Stratospheric Trajectory of the (Gang of) Four Should Be Heading toward Earth Soon

(Tên lửa kinh tế của Nhóm 4 nước sẽ nhanh chóng quay trở lại mặt đất). Khi đó, tôi
không biết gì về hệ thống ngân hàng, cũng như tỷ lệ hối đoái của bốn nước này, hoặc
bất cứ điều gì liên quan đến cuộc khủng hoảng Đông Á năm 1997-1998. Tôi chỉ biết

một điều là những nước tăng trưởng nhanh nhất sớm muộn rồi cũng phải quay trở về

198