Page 174 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

hội của các phát minh lớn hơn lợi ích cá nhân, nên các cá nhân không đầu tư đủ nguồn
lực để phát minh như xã hội cần. Bằng phát minh là một cách giải quyết vấn đề,

nhưng đây là một cơ chế còn nhiều lỗ hổng và không thể tính đến tất cả những gì
thuộc về sản phẩm được phát minh. Chúng ta gọi đây là tính phi cá nhân của các phát

minh (Tính phi cá nhân gần giống với nguyên lý “lan truyền kiến thức” được nhắc đến

trong chương trước).
Aghion và Howitt cũng chỉ ra một lý do khác theo đó thị trường tự do không phải là
lựa chọn hoàn hảo cho sự sáng tạo. Ngay lúc này, các nhà phát minh hoàn toàn nhận

thức được rằng ngày mai những phát minh mới sẽ biến phát minh của họ thành đồ cổ.

Thực tế này làm giảm lợi nhuận của những phát minh ngày hôm nay, do đó làm giảm
động cơ sáng chế và điều này thật nguy hiểm vì những phát minh của ngày mai lại

phải dựa trên chính những phát minh của ngày hôm nay. Như Isaac Newton đã nói:
“Nếu tôi có thể nhìn xa hơn, chính là vì tôi đang đứng trên vai những người khổng

lồ.”
Những nhà phát minh của ngày hôm nay không nghĩ đến việc phát minh của họ sẽ

vĩnh viễn thúc đẩy năng suất của toàn nền kinh tế; mà chỉ thấy lợi nhuận từ phát minh
của họ sẽ chấm dứt khi phát minh mới ra đời. Một lần nữa, thực tế này lại khiến lợi

ích cá nhân thu được từ phát minh thấp hơn lợi ích xã hội. Trong trường hợp xấu nhất,
sẽ không có phát minh nào vì người ta sợ rằng những phát minh tiếp theo sẽ xuất hiện,

thay thế phát minh của mình. Cũng như Yogi Berra từng nói về một nhà hàng:
“Không ai đến đó cả; ở đó quá đông.”

Vì người ta không thể thu hồi toàn bộ lợi nhuận và phát minh sẽ bị lỗi thời trong một
nền kinh tế thị trường nên tỷ lệ phát minh có xu hướng thấp hơn cần thiết. Thậm chí

những yếu tố ngăn cản sáng chế có thể mạnh đến mức không còn sáng chế, tức là
không còn tăng trưởng trong nền kinh tế thị trường tự do nữa. Để giải quyết vấn đề

này, có thể tạo thêm các hình thức khuyến khích phát minh bằng cách hỗ trợ công tác
nghiên cứu và ứng dụng của tư nhân, hỗ trợ việc tiếp nhận công nghệ tiên tiến của

nước ngoài, khuyến khích đầu tư trực tiếp từ nước ngoài từ những nơi có công nghệ

cao, đầu tư vào công tác nghiên cứu và ứng dụng trong các cơ quan nhà nước, và đảm
bảo thật tốt quyền sở hữu trí tuệ để các nhà phát minh có thể bảo toàn thành quả của
mình.

Sức ì của cái cũ

174